احکام استحاضه

استحاضه

یکی از خون‎هایی که از زن خارج می‎شود، خون استحاضه است، و زن را در موقع دیدن خون استحاضه، مستحاضه می‎گویند.

مسأله 398. خون استحاضه در بیشتر اوقات زرد رنگ و سرد است و بدون فشار و سوزش بیرون می‎آید و غلیظ هم نیست، ولی ممکن است گاهی سیاه یا سرخ و گرم و غلیظ باشد و با فشار و سوزش بیرون آید.

مسأله 399. استحاضه، سه قسم است:

1. قلیله 2. متوسطه 3. کثیره

استحاضه قلیله آن است که خون فقط روی پنبه‎ای را که زن با خود برمی‎دارد آلوده کند و در آن فرو نرود.

استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه فرو رود، اگر چه در یک گوشه آن باشد، ولی از پنبه به دستمالی که معمولاً برای جلوگیری از خون می‎بندند نرسد.

استحاضه کثیره آن است که خون پنبه را بگیرد و به دستمال هم برسد.

احکام استحاضه

مسأله 400. در استحاضه قلیله باید برای هر نماز یک وضو بگیرد و پنبه را عوض کند، و ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده آب بکشد.

مسأله 401. در استحاضه متوسطه باید برای نماز صبح غسل کند و تا صبح دیگر برای هر نماز، کارهای استحاضه قلیله را -که در مسأله پیش گفته شد- انجام دهد؛ و اگر عمداً یا از روی فراموشی برای نماز صبح غسل نکند، باید برای نماز ظهر و عصر غسل کند، و اگر برای نماز ظهر و عصر غسل نکند، باید پیش از نماز مغرب و عشا غسل نماید، چه آن‌که خون بیاید یا قطع شده باشد.

مسأله 402. در استحاضه کثیره علاوه بر کارهای استحاضه متوسطه -که در مسأله پیش گفته شد- باید برای هر نماز دستمال را عوض کند، یا آب بکشد، و یک غسل برای نماز ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشا، به جا آورد، و بین نماز ظهر و عصر فاصله نیندازد، و اگر فاصله بیندازد، باید برای نماز عصر دوباره غسل کند، و نیز اگر بین نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد، باید برای نماز عشا دوباره غسل کند و چون وجوب وضو در استحاضه کثیره محل تأمل است، احتیاط آن است که پیش از غسل، به قصد رجاء وضو بگیرد و در میان نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشا اگر جمع بین آن‌ها می‎نماید، گرفتن وضو، برای مستحاضه کثیره خلاف احتیاط است، مگر در حال گفتن اقامه نماز دوم که با جمع عرفی منافی نباشد.

مسأله 403. اگر خون استحاضه پیش از وقت نماز بیاید و بعد قطع شود، چنان‌چه برای آن خون، وضو و غسل به جا نیاورده باشد، باید در موقع نماز، وضو و غسل را به جا آورد.

مسأله 404. مستحاضه متوسطه که باید وضو بگیرد و غسل کند، هر کدام را اول به جا آورد صحیح است و مستحاضه کثیره – چنان‌‌چه گذشت- احوط آن است که پیش از غسل، وضو بگیرد.

مسأله 405. اگر استحاضه قلیله بعد از نماز صبح متوسطه شود، باید برای نماز ظهر و عصر غسل کند، و اگر بعد از نماز ظهر و عصر متوسطه شود، باید برای نماز مغرب و عشا غسل نماید.

مسأله 406. اگر استحاضه قلیله یا متوسطه بعد از نماز صبح کثیره شود، باید برای نماز ظهر و عصر یک غسل، و برای نماز مغرب و عشا غسل دیگری به جا آورد، و اگر بعد از نماز ظهر و عصر کثیره شود، باید برای نماز مغرب و عشا غسل نماید.

مسأله 407. مستحاضه کثیره یا متوسطه اگر پیش از داخل‌شدن وقت نماز برای نماز غسل کند، غسل او باطل است بلکه احتیاط لازم آن است که میان غسل و نماز فاصله نیندازد مگر به خواندن نافله همان نماز.

مسأله 408. مستحاضه قلیله و متوسطه برای هر نماز؛ چه واجب و چه مستحب، باید وضو بگیرد و نیز اگر بخواهد نمازی را که خوانده احتیاطاً دوباره بخواند، یا بخواهد نمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای مستحاضه گفته شد انجام دهد، ولی برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش‌شده و تشهد فراموش‌شده و سجده سهو، اگر آن‌ها را بعد از نماز فوراً به جا آورد، لازم نیست کارهای مستحاضه را انجام دهد.

مسأله 409. مستحاضه بعد از آن‌که خونش قطع شد، فقط برای نماز اولی که می‎خواند، باید کارهای مستحاضه را انجام دهد و برای نمازهای بعد لازم نیست.

مسأله 410. اگر نداند استحاضه او چه قسم است، موقعی که می‎خواهد نماز بخواند باید مقداری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند و بیرون آورد و بعد از آن که فهمید استحاضه او کدام یک از آن سه قسم است، کارهایی را که برای آن قسم دستور داده شده انجام دهد، ولی اگر بداند تا وقتی که می‎خواهد نماز بخواند استحاضه او تغییر نمی‎کند، پیش از داخل‌شدن وقت هم می‎تواند خود را وارسی نماید.

مسأله 411. مستحاضه اگر پیش از آن که خود را وارسی کند، مشغول نماز شود چنان‌چه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل کرده، مثلاً استحاضه‎اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده، نماز او صحیح است و اگر قصد قربت نداشته، یا عمل او مطابق وظیفه‎اش نبوده، مثل آن که استحاضه او متوسطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار کرده، نماز او باطل است.

مسأله 412. مستحاضه اگر نتواند خود را وارسی نماید که متوسطه یا قلیله یا کثیره است، باید به نحوی عمل کند که یقین به برائت ذمه، حاصل کند. پس در شک میان قلیله و متوسطه یا متوسطه و کثیره، عمل به وظیفه هر دو نماید، و در شک بین هر سه قسم، عمل به وظیفه هر سه قسم نماید، ولی اگر بداند سابقاً کدام یک از آن سه قسم بوده، باید به وظیفه همان قسم رفتار نماید.

مسأله 413. اگر خون استحاضه در باطن باشد و از محل خارج نشده باشد، وضو و غسل باطل نمی‎شود، و اگر بیرون بیاید هر چند کم باشد وضو و غسل را باطل می‎کند، و اگر از محل خود خارج شده و به محلی رسیده باشد که اگر پنبه داخل کند آلوده به خون می‎شود، بنابر احتیاط باید به وظایفی که گفته شد، عمل کند.

مسأله 414. مستحاضه اگر بعد از نماز خود را وارسی کند و خون نبیند اگرچه بداند دوباره خون می‎آید، با وضویی که دارد می‎تواند نماز بخواند.

مسأله 415. مستحاضه تا وقتی اطمینان دارد خون بیرون نمی‎آید، می‎تواند خواندن نماز را تأخیر بیندازد.

مسأله 416. اگر مستحاضه بداند که پیش از گذشتن وقت نماز، به کلی پاک می‎شود یا به اندازه خواندن نماز خون بند می‎آید، باید صبرکند و نماز را در وقتی که پاک است بخواند.

مسأله 417. اگر بعد از وضو و غسل، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد به مقداری که وضو و غسل و نماز را به جا آورد، به کلی پاک می‎شود، باید نماز را تأخیر بیندازد و موقعی که به کلی پاک شد، دوباره وضو و غسل را به جا آورد و نماز را بخواند، و اگر وقت نماز تنگ شد، لازم نیست وضو و غسل را دوباره به جا آورد؛ بلکه اگر وقت تیمم دارد، به جای هر یک از وضو و غسل تیمم کند و برای نمازهای بعد، غسل و وضو به جا آورد، و اگر وقت تیمم هم ندارد به همین حال نماز بخواند و بعد با غسل و وضو آن را قضا کند.

مسأله 418. مستحاضه کثیره و متوسطه وقتی به کلی از خون پاک شد، باید غسل کند؛ ولی اگر بداند از وقتی که برای نماز پیش مشغول غسل شده، دیگر خون نیامده، لازم نیست دوباره غسل نماید.

مسأله 419. مستحاضه قلیله بعد از وضو و مستحاضه کثیره و متوسطه بعد از غسل و وضو، باید فوراً مشغول نماز شود، ولی گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای قبل از نماز اشکال ندارد و در نماز هم می‎تواند کارهای مستحب، مثل قنوت و غیر آن را به جا آورد.

مسأله 420. مستحاضه اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد و خون ببیند، باید دوباره غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود.

مسأله 421. اگر خون استحاضه جریان دارد و قطع نمی‎شود، چنان‌چه برای او ضرر ندارد باید پیش از غسل و بعد از آن به وسیله پنبه از بیرون‌آمدن خون جلوگیری نماید، ولی اگر همیشه جریان ندارد، فقط باید بعد از وضو و غسل از بیرون‌آمدن خون جلوگیری نماید، و چنان‌چه کوتاهی کند و خون بیرون آید، باید دوباره بنابر احتیاط لازم غسل کند، و اگر نماز هم خوانده، باید دوباره بخواند.

مسأله 422. اگر در موقع غسل خون قطع نشود، غسل صحیح است ولی اگر در بین غسل، استحاضه متوسطه، کثیره شود واجب است غسل را از سر بگیرد.

مسأله 423. احتیاط مستحب آن است که مستحاضه، در تمام روزی که روزه است به مقداری که می‎تواند از بیرون‌آمدن خون جلوگیری کند.

مسأله 424. روزه مستحاضه‎ای که غسل بر او واجب می‎باشد، در صورتی صحیح است که بنابر احتیاط لازم غسل نماز مغرب و عشای شبی که می‎خواهد فردای آن را روزه بگیرد، به جا آورد و بلکه بنابر احتیاط غسل نماز مغرب و عشای شب بعد را نیز به جا آورد، و نیز در روز مستحاضه کثیره، بلکه متوسطه بنابر احوط غسل‎هایی را که برای نمازهای روزش واجب است انجام دهد.

مسأله 425. اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند، روزه او صحیح است و چنان‌چه گذشت بنابر احتیاط در صحت روزه این روز، غسل نماز مغرب و عشا شب بعد شرط است.

مسأله 426. اگر استحاضه قلیله پیش از نماز، متوسطه یا کثیره شود، باید کارهای متوسطه یا کثیره را که گفته شد، انجام دهد؛ و اگر استحاضه متوسطه، کثیره شود، باید کارهای استحاضه کثیره را انجام دهد، و چنان‌چه برای استحاضه متوسطه غسل کرده باشد، فایده ندارد و باید دوباره برای کثیره غسل کند.

مسأله 427. اگر در بین نماز، استحاضه متوسطه، کثیره شود، باید نماز را بشکند و برای استحاضه کثیره غسل کند و وضو بگیرد و کارهای دیگر آن را انجام دهد و نماز بخواند؛ و اگر برای هیچ‌کدام از غسل و وضو وقت ندارد، باید دو تیمم کند؛ یکی بدل از غسل، و دیگری بدل از وضو، و اگر برای یکی از آن‌ها وقت ندارد، باید عوض آن تیمم کند و دیگری را به جا آورد، ولی اگر برای تیمم هم وقت ندارد نمی‎تواند نماز را بشکند و باید نماز را تمام کند، و بنابر احتیاط واجب قضا هم نماید، و هم‌چنین است اگر در بین نماز، استحاضه قلیله او، متوسطه یا کثیره شود.

مسأله 428. اگر در بین نماز، خون بند بیاید و مستحاضه نداند که در باطن هم قطع شده یا نه، چنان‌چه بعد از نماز بفهمد قطع شده بوده، باید وضو و غسل و نماز را دوباره به جا‎آورد.

مسأله 429. اگر استحاضه کثیره متوسطه شود، باید برای نماز اول، عمل کثیره و برای نمازهای بعد، عمل متوسطه را به جا آورد، مثلاً اگر پیش از نماز ظهر استحاضه کثیره، متوسطه شود، باید برای نماز ظهر غسل کند و برای نماز عصر و مغرب و عشا فقط، وضو بگیرد، ولی اگر برای نماز ظهر غسل نکند و فقط به مقدار نماز عصر وقت داشته باشد، باید برای نماز عصر غسل نماید و اگر برای نماز عصر هم غسل نکند، باید برای نماز مغرب غسل کند، و اگر برای آن هم غسل نکند و فقط به مقدار نماز عشا وقت داشته باشد، باید برای نماز عشا غسل نماید.

مسأله 430. اگر پیش از هر نماز، خون مستحاضه کثیره و یا متوسطه قطع شود و دوباره بیاید، برای هر نماز باید یک غسل به جا آورد.

مسأله 431. اگر استحاضه کثیره، قلیله شود، باید برای نماز اول، وضو و غسل و برای نمازهای بعد، عمل قلیله را به جا آورد و نیز اگر استحاضه متوسطه قلیله شود، باید برای نماز اول، عمل متوسطه و برای نمازهای بعد، عمل قلیله را به جا آورد.

مسأله 432. اگر مستحاضه، یکی از کارهایی را که بر او واجب می‎باشد حتی عوض‌کردن پنبه را ترک کند، نمازش باطل است.

مسأله 433. احتیاط آن است که مستحاضه غیر از نماز، هر کاری که شرط آن طهارت است، مثل دست‌کشیدن به خط قرآن را ترک کند مگر در صورتی که بر او واجب باشد.

مسأله 434. اگر مستحاضه، غسل‎های واجب خود را به جا آورد، رفتن در مسجد و توقف در آن و خواندن سوره‎ای که سجده واجب دارد و نزدیکی شوهر با او، حلال می‎شود، اگر چه کارهای دیگری را که برای نماز واجب است، مثل عوض‌کردن پنبه و دستمال انجام نداده باشد.

مسأله 435. اگر زن در استحاضه کثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز، سوره‎ای را که سجده واجب دارد بخواند یا مسجد برود، بنابر احتیاط واجب باید غسل نماید، و هم‌چنین است اگر شوهرش بخواهد با او نزدیکی کند.

مسأله 436. نماز آیات بر مستحاضه واجب است، و باید برای نماز آیات هم کارهایی را که برای نماز یومیه گفته شد، انجام دهد.

مسأله 437. هر گاه در وقت نماز یومیه، نماز آیات بر مستحاضه واجب شود اگر چه بخواهد هر دو را پشت سر هم به جا آورد، باید برای نماز آیات هم تمام کارهایی را که برای نماز یومیه بر او واجب است، انجام دهد و نمی‎تواند هر دو را با یک غسل و وضو بخواند.

مسأله 438. اگر مستحاضه بخواهد نماز قضا بخواند، باید برای هر نماز، کارهایی را که برای نماز ادا بر او واجب است، به جا آورد لکن احتیاط لازم، ترک قضا است تا موقعی که پاک شود مگر با خوف فوت.

مسأله 439. اگر زن بداند خونی که از او خارج می‎شود، خون زخم نیست و بداند یا حیض است یا استحاضه، و یا نفاس است یا استحاضه، و علامت حیض و نفاس نداشته باشد، باید به دستور استحاضه عمل کند و شرعاً حکم حیض و نفاس را ندارد، بلکه اگر شک داشته باشد که خون استحاضه است یا خون‎های دیگر، چنان‌چه نشانه آن‌ها را نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب، باید کارهای مستحاضه را انجام دهد.

برای بازگشت به صفحه رساله بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

رساله توضیح المسائل حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (قدس سره)