احکام حواله دادن

احکام حواله دادن

مسأله 2298. اگر انسان طلبکار خود را حواله دهد که طلبش را از دیگری بگیرد و طلبکار و آن دیگری قبول نمایند، کسی که به او حواله شده بدهکار می‎شود، و دیگر طلبکار نمی‌تواند از بدهکار اولی مطالبه نماید.

مسأله 2299. بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده در صورتی که مدیون نباشد، باید مکلف و عاقل باشند و کسی آنان را مجبور نکرده باشد و نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند، و هم‌چنین باید محجور «کسی که حاکم شرع او را از تصرف در مالش ممنوع کرده» نباشند، ولی اگر حواله بر کسی که مدیون نیست داده شود، اگر حواله‌دهنده و کسی که به او حواله شده مهجور باشند، اشکال ندارد.

مسأله 2300. حواله در صورتی صحیح است که کسی که بر او حواله می‎شود اگر بدهکار نیست قبول نماید، و همچنین اگر بدهکار باشد و غیر آن جنسی را که بدهکار است به او حواله دهند، مثلاً اگر جو بدهکار است، گندم حواله کنند، در صورتی صحیح است که قبول نماید، بلکه احتیاط مستحب این است که اگر همان جنسی را که بدهکار است هم به او حواله نمایند، قبول کند.

مسأله 2301. موقعی که انسان حواله می‎دهد باید بدهکار باشد. پس اگر بخواهد از کسی قرض کند، تا وقتی از او قرض نکرده نمی‎تواند او را به کسی حواله دهد که آنچه را بعداً قرض می‎دهد از آن کس بگیرد.

مسأله 2302. حواله‌دهنده و طلبکار باید مقدار حواله و جنس آن را بدانند. پس اگر مثلاً ده من گندم و ده تومان پول به یک‎نفر بدهکار باشد و به او بگوید که یکی از دو طلب خود را از فلانی بگیر و آن را معین نکند، حواله درست نیست.

مسأله 2303. اگر بدهی واقعاً معین باشد ولی بدهکار و طلبکار در موقع حواله‌دادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است، مثلاً اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح می‎باشد.

مسأله 2304. طلبکار می‎تواند حواله را قبول نکند، اگر چه کسی که به او حواله شده فقیر نباشد، و در پرداختن حواله هم کوتاهی ننماید.

مسأله 2305. اگر بر کسی حواله بدهد که بدهکار نیست، چنان‌چه او حواله را قبول کند، پیش از پرداختن حواله نمی‎تواند مقدار حواله را از حواله‌دهنده بگیرد، ولی اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند، کسی که حواله را قبول کرده می‎تواند تمام مقدار حواله‌شده را از حواله‌دهنده مطالبه نماید.

مسأله 2306. بعد از آن که حواله درست شد، حواله‌دهنده و کسی که به او حواله شده، نمی‎توانند حواله را به هم بزنند، و هر گاه کسی که به او حواله شده در موقع حواله فقیر نباشد، اگر چه بعداً فقیر شود، طلبکار نمی‎تواند حواله را به هم بزند، و هم‌چنین است اگر موقع حواله فقیر باشد و طلبکار بداند فقیر است، ولی اگر نداند فقیر است و بعد بفهمد، اگر چه در آن وقت مالدار شده باشد، طلبکار می‎تواند حواله را به هم بزند و طلب خود را از حواله‌دهنده بگیرد.

مسأله 2307. اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده، «در صورتی که قبول او در صحت حواله معتبر باشد» یا یکی از آنان برای خود حق به هم‌زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشته‎اند، می‎توانند حواله را به هم بزنند.

مسأله 2308. اگر حواله‌دهنده خودش طلب طلبکار را بدهد، چنان‌چه به خواهش کسی که به او حواله شده و مدیون حواله‌دهنده بوده است، داده است، می‎تواند چیزی را که داده از او بگیرد و اگر بدون خواهش او داده، یا این که او مدیون حواله‌دهنده نبوده، نمی‎تواند چیزی را که داده از او مطالبه نماید.

برای بازگشت به صفحه رساله بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

رساله توضیح المسائل حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (قدس سره)