اذان و اقامه

اذان و اقامه

مسأله 925. برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای واجب یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نمازهای واجب غیر یومیه، مثل نماز آیات، مستحب است سه مرتبه بگویند: «الصَّلاه».

مسأله 926. مستحب است در روز اولی که بچه به دنیا می‎آید یا پیش از آن که بند نافش بیفتد، در گوش راست او اذان، و در گوش چپش اقامه بگویند.

مسأله 927. اذان هیجده جمله است: «اللهُ أکبَرُ» چهار مرتبه؛ «أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلَّا اللهُ» «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله»، «حَیَّ عَلی الصّلاه»، «حَیَّ عَلَی الْفَلاَح»، «حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل»، «اللهُ أَکبَرُ» «لَا إِلَهَ إِلَّا الله» هر یک دو مرتبه.

اقامه هفده جمله است، یعنی دو مرتبه «اللهُ أکبَرُ» از اول اذان و یک مرتبه «لا إِلَهَ إِلَّا الله» از آخر آن کم می‎شود، و بعد از گفتن «حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل»، باید دو مرتبه «قَدْ قامَتِ الصَّلاه» اضافه نمود.

مسأله 928. «أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله»جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله»، به قصد قربت گفته شود.

ترجمه اذان و اقامه

اللهُ أکبَرُ

خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.

أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلَّا الله

شهادت می‎دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی‎همتا.

أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله

شهادت می‎دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست.

أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِىُّ الله

شهادت می‎دهم که حضرت علی علیه‌ السلام أمیرالمؤمنین و ولیّ خدا بر همه خلق است.

حَیَّ عَلَى الصَّلاَه

بشتاب برای نماز.

حَیَّ عَلَى الْفَلَاح

بشتاب برای رستگاری.

حَیَّ عَلى خَیْرِ الْعَمَل

بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.

قَد قامَتِ الصَّلاَه

به تحقیق نماز برپا شد.

لا إلَهَ إِلَّا الله

نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی‎همتا.

مسأله 929. بین جمله‎های اذان و اقامه باید خیلی فاصله نشود و اگر بین آن‌ها بیشتر از معمول فاصله بیندازد، باید دوباره آن را از سر بگیرد.

مسأله 930. اگر در اذان و اقامه صدا را در گلو بیندازد، چنان‌چه غنا شود، یعنی به طور آوازه‎خوانی که در مجالس لهو و بازیگری معمول است اذان و اقامه را بگوید، حرام است، و اگر غنا نشود، مکروه می‎باشد.

مسأله 931. اذان عصر و عشا از کسی که بین ظهر و عصر و مغرب و عشا جمع می‎کند، ساقط می‎شود؛ خواه در موارد استحباب جمع باشد، مثل نماز عصر روز جمعه، و نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذیحجه است در عرفات، و نماز عشا شب عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام است، و خواه مثل زن مستحاضه یا کسی باشد که نمی‎تواند از بیرون‌آمدن بول و غایط خودداری کند، و جمع بین نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشا می‎نماید، یا غیر این موارد باشد که به هر حال اذان عصر و عشا در صورت جمع مذکور ساقط می‎شود هر چند سقوط در عصر روز عرفه در عرفات، و در عشا شب عید قربان در مشعر به طور عزیمت است، و در عصر روز جمعه اگر بخواهد اذان بگوید رجاءاً بگوید، و در غیر این سه مورد، سقوط به نحو رخصت است؛ فقط مستحاضه و مسلوس احتیاط را به نگفتن اذان ترک نکنند و در صورتی اذان ساقط می‎شود، که با نماز قبلی هیچ فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آن‌ها باشد، و فاصله‌شدن نافله کافی است برای عدم سقوط اذان بنابر اقوی.

مسأله 932. اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند، کسی که با آن جماعت نماز می‎خواند، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید.

مسأله 933. اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد برود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صف‎ها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده، می‎تواند برای نماز خود، اذان و اقامه نگوید.

مسأله 934. در جایی که عده‎ای مشغول نماز جماعت‎اند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صف‎ها به هم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که بر پا می‎شود نماز بخواند با شش شرط اذان و اقامه از او ساقط می‎شود:

اول: آن که نماز جماعت در مسجد باشد و اگر در مسجد نباشد، رجاءاً بگوید.

دوم: آن که برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند.

سوم: آن که نماز جماعت باطل نباشد.

چهارم: آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد. پس اگر نماز جماعت، داخل مسجد باشد، و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.

پنجم: آن که نماز او و نماز جماعت هر دو ادا باشد.

ششم: آن که وقت نماز جماعت مشترک باشد، مثلاً هر دو نماز ظهر، یا هر دو نماز عصر بخوانند، یا نمازی که به جماعت خوانده می‎شود، نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند، یا او نماز ظهر بخواند و جماعت نماز عصر باشد.

مسأله 935. اگر در یکی از شرط‎هایی که در مسأله قبل گفته شد شک کند، چنان‌چه رجاءاً اذان و اقامه بگوید مطابق با احتیاط عمل کرده است.

مسأله 936. کسی که اذان و اقامه دیگری را می‎شنود، مستحب است هر قسمتی را که می‎شنود آهسته بگوید.

مسأله 937. کسی که اذان و اقامه دیگری را شنیده؛ چه با او گفته باشد یا نه، در صورتی که بین آن اذان و اقامه و نمازی که می‎خواهد بخواند، زیاد فاصله نشده باشد، می‎تواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید.

مسأله 938. اگر مرد، اذان زن را با قصد لذت بشنود، اذان او ساقط نمی‎شود، بلکه اگر قصد لذت هم نداشته باشد، ساقط‌شدن اذان اشکال دارد.

مسأله 939. هر گاه اذان و اقامه را فراموش کند و مشغول نماز شود، اگر تا وارد رکوع رکعت اول نشده یادش آمد، می‎تواند نماز را رها کرده، و پس از گفتن اذان و اقامه نماز را دوباره شروع کند.

مسأله 940. اقامه باید بعد از اذان گفته شود، و اگر قبل از اذان بگویند صحیح‎ نیست.

مسأله 941. اگر کلمات اذان و اقامه را بدون ترتیب بگوید، مثلاً «حَیَّ عَلَی الْفَلاَح» را پیش از «حَیَّ عَلَی الصَّلاَه» بگوید، باید از جایی که ترتیب به هم خورده دوباره بگوید.

مسأله 942. باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد، و اگر بین آن‌ها به قدری فاصله دهد که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید، و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد که اذان و اقامه آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز اذان و اقامه بگوید.

مسأله 943. اذان و اقامه باید به عربی صحیح گفته شود. پس اگر به عربی غلط بگوید، یا به جای حرفی، حرف دیگر بگوید، یا مثلاً ترجمه آن‌ها را به فارسی بگوید، صحیح نیست.

مسأله 944. اذان و اقامه باید بعد از داخل‌شدن وقت نماز گفته شود، و اگر عمداً یا از روی فراموشی پیش از وقت بگوید، باطل است.

مسأله 945. اگر پیش از گفتن اقامه شک کند که اذان گفته یا نه، باید اذان را بگوید، ولی اگر مشغول اقامه شود و شک کند که اذان گفته یا نه، گفتن اذان لازم نیست.

مسأله 946. اگر در بین اذان یا اقامه پیش از آن که قسمتی را بگوید شک کند که قسمت پیش از آن را گفته یا نه، باید قسمتی را که در گفتن آن شک کرده بگوید، ولی اگر در حال گفتن قسمتی از اذان یا اقامه شک کند که آنچه پیش از آن است گفته یا نه، گفتن آن لازم نیست.

مسأله 947. مستحب است انسان در موقع گفتن اذان، رو به قبله بایستد و با وضو یا غسل باشد، و دست‎ها را به گوش بگذارد، و صدا را بلند نماید و بکشد، و بین جمله‎های اذان کمی فاصله دهد، و بین آن‌ها حرف نزند، و اما در اقامه باید با طهارت باشد، بلکه بنابر احتیاط لازم رو به قبله، و ایستاده باشد.

مسأله 948. مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد، و آن را از اذان آهسته‎تر بگوید، و جمله‎های آن را به هم نچسباند، ولی به اندازه‎ای که بین جمله‎های اذان فاصله می‌دهد، بین جمله‎های اقامه فاصله ندهد.

مسأله 949. مستحب است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد، یا قدری بنشیند، یا سجده کند، یا ذکر بگوید، یا دعا بخواند، یا قدری ساکت باشد، یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند، ولی حرف‌زدن بین اذان و اقامه نماز صبح و نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب مستحب نیست.

مسأله 950. مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معین می‎کنند، عادل و وقت‌شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جای بلند بگوید.

برای بازگشت به صفحه رساله بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

رساله توضیح المسائل حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (قدس سره)