شکسته بودن نماز در سفر

شکسته بودن نماز در سفر

سوال: بر طبق چه آیه و روایتی نماز مسافر باید شکسته باشد، درحالی که آیه سوره نساء برای زمانی بود که سفرها دارای مشقات و زحمات زیادی بود، و اکنون سفرها بسیار راحت و بی زحمت انجام می گیرد؟

جواب: هم قرآن مجید و هم به حکم قرآن، سنت و سیره و گفتار و کردار پیغمبر اکرم و اهل بیت عصمت و طهارت و حضرت علی و فاطمه زهرا و بقیه ائمه علیهم السلام تا حضرت مهدی ارواحنا فداه، حجت خدا می باشند؛ و تفسیر قرآن و بیان و شرح و تفصیلات احکام را باید از آنها فرا گرفت، و اگر دین منهای این هدایت باشد، به تمام معنی ناقص است.

همین آیه شریفه که مطرح کرده اید:

(فَلَیسَ عَلَیکمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْـصُرُوا مِنَ الصَّلَاهِ).[1]

اگرچه صریح است در کفایت نماز مسافر به قصر، ولی کفایت نماز مسافر به تمام از آن استفاده نمی شود، خصوصاً که در آیه دیگر

(إِنَّ الصَّفَا وَالْـمَرْوَهَ مِنْ شَعَائِرِ اللهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیهِ أَنْ یطَّوَّفَ بِهِمَا).[2]

کسی استفاده جواز ترک سعی نکرده، و اتفاق مسلمین بر وجوب سعی است.

همچنان که در این آیه از لا جناح استفاده عدم وجوب نمی شود. در آن آیه نیز از «فَلَیسَ عَلَیکمْ جُنَاحٌ»، استفاده جواز نماز به تمام نمی شود، و حداقل این است که جواز قصر و اکتفای به آن یقینی است، و جواز تمام، مورد شک، و ترک آن موافق احتیاط است.

بنابراین تعجب است که شما از یقین، رفع ید کنید و به شک اکتفا نمایید. علاوه بر این، تعین قصر بر مسافر برحسب روایات صحیحه از اهل بیت علیهم السلام ثابت است، و برحسب ادلّه قطعیه و مسلّمه عمل به دستور اهل بیت علیهم السلام لازم و واجب است، و تقدّم بر آنها و همچنین تأخر از آن بزرگواران جایز نیست، و امان از ضلالت و گمراهی منحصر به تبعیت از آنها است.

در تفسیر قرآن و تکالیف شرعی و دینی و هزارها فرع و مسئله فقهی و عملی که همه مورد نیاز بشر در زندگی فردی و اجتماعی و اقتصادی و عبادی و سیاسی است، صلاحیت ها و شرایط علمی در حدّ تخصص در رشته های علوم متعدد لازم است.

البته در بعض موارد و مسائل ساده گاه برای اشخاص که در این مراتب عالیه نیستند، نیز اظهار نظر و درک مطلب ممکن است، ولی در مجموع باید شخص، استاد در فنون علمی باشد، مثلاً باید در ادبیات لسان عرب سخن شناس باشد، و کلام مجمل را از مبین، و عام را از خاص، و ظاهر را از اظهر، و نصّ و مطلق را از مقید، و منطوق را از مفهوم، و مختصر را از مفصّل، و مشترک و حقیقت و مجاز و عناوین دیگر را همه از هم باز شناسد، و نیز حجه را از لا حجه، و محکم را از متشابه جدا نماید؛ و به علم اسباب النزول در قرآن، واقف باشد تا بتواند در این میدان ـ که پهلوانان بزرگ علم با کمال تورّع و تحفّظ و احتیاط و تقوا وارد می شوند ـ اظهار نظر کند؛ البته کتاب و سنّت، یعنی قرآن و احادیث دریای بیکرانی است که همه از آن بهره می برند، و معرفت و بصیرت می گیرند.

عرب های بدوی درس نخوانده هم از آن منتفع می شدند، و گاه یک آیه یا یک حدیث، آنها را از ضلالت و گمراهی چنان نجات می داد که به سرمنزل یقین می رسیدند، اما موضوع تکالیف عملی و نظامات دینی باید برای شخص به تفصیل به اجتهاد یا تقلید صحیح روشن باشد، و فهم ابتدایی اشخاص که مشرف به جوانب لازم نباشد؛ نه برای خودشان حجّت است، و نه برای دیگران؛ و عقل و فطرت، اکتفا به اطلاعات بسیط و مختصر را کافی نمی داند، بلکه درس و مدرسه و استاد و کتاب و دانشگاه و بحث را لازم می داند.

[1]. نساء، 101.

[2] بقره، 158.