نقد و نسیه

نقد و نسیه

سوال: جنابعالی در رساله عملیه فرموده اید که: «در معاملات نسیه مدت باید معلوم باشد اگر مثلاً بگوید سر خرمن اشکال دارد» حال مغازه دار که معمولاً با مردم حساب دارد و مردم از او مواد خوراکی و غیره را خریداری می کنند به صورت نسیه و مدت معلوم نیست چه تکلیفی دارد؟

جواب: معاملات مذکوره صحیح نیست باید مدت را معلوم کنید. والله العالم.

سوال: آیا می توان اجناس را که به صورت نسیه فروخته می شود با اطلاع مشتری به مبلغی گران تر فروخت؟

جواب: اشکال ندارد ولی سعی کند اجحاف نشود. والله العالم.

سوال: فردی درب آهنی دست دوم را به فرد دیگری فروخته، بدون اینکه وزن درب و یا قیمت معین شود فقط فروشنده هنگام فروش گفته است قیمت روز هر چقدر می باشد شما کیلوئی 10 تومان ارزان تر پولش را پرداخت کنید در آن موقع قیمت کرده و آهن 90 تومان بوده، سه سال از این قضیه می‎گذرد در طول این سه سال نه خریدار بنابر سوابق دوستی که داشته پول درب را پرداخت کرده و نه فروشنده سراغ پولش را گرفته است. الآن که سه سال گذشته فروشنده ادعا می کند که باید قیمت امسال را بپردازی نه سه سال قبل را. لطفاً حکم شرعی مسأله را مرقوم فرمایید.

جواب: در فرض سوال معامله باطل است و آن درب آهنی به ملکیت فروشنده باقی است خریدار اگر بخواهد درب را نگهدارد به قیمت فعلی باید پولش را بدهد و در نزاع موضوعی مرافعه شرعیه لازم است. والله العالم.

سوال: در معامله نسیه که فرموده‎ اند اگر مدت معین نشد باطل است آیا مراد این است که نسیه باطل است و معامله نقدی می شود و یا اصل معامله باطل ‎است؟

جواب: اصل معامله باطل است. والله العالم.

سوال: ماشینی که قیمت آن مشخص شده و ارزش آن یک میلیون تومان می باشدو خریدار می‎خواهد یک سال بعد پول آن را بپردازد، آیا جایز است که فروشنده برای هر ماه 40 هزار تومان به عنوان سود بگیرد، و در مورد کالای دیگر نیز اگر این مسأله صادق باشد آیا جایز است؟

جواب: اگر بعد از تعیین قیمت و انجام معامله شرعی خریدار بخواهد چیزی به عنوان سود، از جهت تأخیر پرداخت بگیرد حرام است ولی اگر قبل از انجام معامله، فروشنده بگوید اگر ثمن را نقد می‎دهی مثلاً یک میلیون تومان و اگر به وعده یک ساله می‎دهی (معامله نسیه) مثلاً یک میلیون و پانصد هزارتومان و خریدار معامله نسیه را اختیار کند سپس معامله نسیه انجام دهند اشکال ندارد در هر صورت باید ثمن مقطوع و معین باشد. والله العالم.

سوال: خریدار و فروشنده ‎ای خانه ‎ای را معامله کرده اند بعض ثمن نقد و بعض دیگر مدت دار بوده است و مدت مجهول است زمان تحویل مابقی ثمن پس از انجام مراحل قانونی و هنگام تنظیم سند در محضر است و هیچ یک از طرفین توجه نداشته‎ اند که می شود معامله را به طور نقد و به صورت نسیه انجام داد. بنابراین نمی دانند کدام یک از دو شکل معامله را قصد کرده اند البته مشتری خود را ذی حق در تأخیر ثمن تا مدت مذکور می داند. فروشنده نیز این حق را انکار نمی کند مستدعی است بفرمایید: الف. آیا معامله تماماً حکم نقد را دارد و یا قسمت مدت دار آن نسیه ‎است؟ ب. آیا در فرض نسیه بودن معامله فوق با توجه به جهل به مدت، معامله باطل است یا صحیح؟ جواب: در فرض بطلان آیا معامله رأساً باطل است و یا نسبت به مقدار نقدی آن صحیح است؟ د. چنانچه معامله نسبت به مقدار نقدی آن صحیح باشد آیا طرفین یا یکی از آن ها حق فسخ معامله را نسبت به آن مقدار دارد یا خیر؟ هـ . در صورت صحت معامله مذکور چنانچه مشتری نتواند مابقی ثمن را در زمان مقرر تحویل دهد، آیا فروشنده حق فسخ معامله را دارد یا خیر؟

جواب: در فرض سوال معامله نسبت به مبلغ مدت ‎دار نسیه است و چون مجهول بوده نسبت به همان مقدار باطل است و نسبت به بقیه صحیح است ولی هر یک از فروشنده و خریدار خیار تبعض صفقه دارند. والله العالم.

سوال: فروشنده یک فرش یا یک جنس معین به خریدار می‎گوید سه ماه وعده 50 هزار تومان، نقد 45 هزار تومان و کاسبی دیگر همین جنس معین را می‎گوید نقد 45 هزار تومان، سه ماه وعده 50 هزار تومان. کدام یک از این دو صحیح است؟

جواب: اگر نقد و یا نسیه بودن معامله هنگام انجام معامله معلوم باشد هر دو صورت صحیح است. والله العالم.

سوال: اینجانب برای خرید چند دستگاه مختلف از فروشندگان استعلام قیمت نمودم و با یکی از آن ها به توافق رسیدم و دستگاه های مذکور را به قیمت معینی از او خریداری نمودم نقدا قسمتی از ثمن معامله، به درخواست فروشنده پرداخت گردید، و قرار بر آن شد که:

دستگاه ها، حداکثر در مدت سه ماه تحویل گردد، و در این مدت نیز طبق درخواست فروشنده بقیه ثمن نیز تحویل داده شد، الحال فروشنده ادعا می کند که اولاً: به لحاظ افزایش قیمت ها باید مبلغی به ثمن معامله افزوده شود. ثانیاً: بعضی از دستگاه ها به صورت ناقص تحویل داده شده است. ثالثاً: بعضی از آن ها را هم تحویل نداده است. لطفاً حکم شرعی مسأله را بیان فرمایید.

جواب: در فرض سوال اگر دستگاه های مذکور را به نحو کلی خریده اید معامله نسبت به مقداری از مبیع که قیمت آن حین معامله نقداً پرداخت شده صحیح و فروشنده حق مطالبه افزایش قیمت را ندارد و اما نسبت به بقیه مبیع کلی که پرداخت قیمت آن موکول به بعد شده و تحویل بقیه مبیع نیز مدت دار بوده معامله باطل است لذا فروشنده ملزم به تحویل آن نیست مگر با تراضی و معامله جدید ولی اگر دستگاه های معین شخصی را خریده اید نه کلی، فروشنده حق مطالبه افزایش قیمت را ندارد و در صورت معیوب بودن مبیع در معامله شخص خریدار حق فسخ دارد و در معامله کلی حق دارد که فروشنده را ملزم نماید که مبیع معیوب را عوض کند و مبیع سالم تسلیم کند، و در نزاع موضوعی مرافعه شرعیه لازم است. والله العالم.

سوال: حدود 12 سال پیش یک قطعه زمین به مبلغ 75 هزار تومان مورد معامله قرار گرفته مبلغ 50 هزار تومان آن پس از معامله و تصرف زمین به فروشنده پرداخت گردید والباقی که مبلغ 25 هزار تومان می باشد. با توافق طرفین متعاملین مقرر گردید که 4 سال بعد در قبال انتقال سند، خریدار تسلیم فروشنده نماید و قبل از موعد مقرر فروشنده از خریدار تقاضای مبلغی نموده ولی چون موعد نرسیده بوده خریدار از پرداخت امتناع ورزیده و بعد موعد مقرر که رسیده خریدار جهت تأدیه و تقاضای سند به فروشنده مراجعه نموده فروشنده حاضر به انتقال نشده که هنوز قضیه به همین صورت باقیمانده و زمین مورد تصرف خریدار قرار گرفته و مدت 10 سال است که به صورت منزل مسکونی درآمده اکنون فروشنده آیا استحقاق همان 25 هزار تومان الباقی را دارد یا بیش از آن، استدعا می شود در مورد فوق حکم الله را بیان بفرمایید.

جواب: در مورد سوال که برای پرداخت بقیه ثمن موعد معین شده است خریدار بیش از مبلغ 25 هزار تومان مدیون نیست، و در نزاع موضوعی مرافعه شرعیه لازم است. والله العالم.

سوال: شخصی مقداری جنس از شخص دیگری خریده و نصف قیمت آن را داده است به علت اختلاف در اصل جنس تا مدت انتقال اجناس قیمت پایین آمده است شخص بایع بدون اجازه مشتری همه اجناس را به ضرر فروخته است آیا ضرر این جنس بر عهده بایع است یا مشتری؟

جواب: در مورد سوال، چنانچه معامله به طور صحیح بر عین شخصی واقع شده فروش بایع فضولی بوده و با رد مشتری معامله دوم باطل است و مشتری می تواند عین جنس را بگیرد و اگر بایع فضولی جنس را تحویل خریدار دوم داده و جنس از بین رفته باید مثل جنس را اگر مثلی است یا قیمت آن را اگر قیمی است به قیمت یوم التلف به مشتری اول بدهد و در نزاع موضوعی مرافعه شرعیه لازم است. والله العالم.

سوال: اینجانب در سال 58 زمینی به متراژ 144 متر از قرار هر متر 45 تومان از شخصی خریداری نمودم و قرار ما در معامله این بود که نصف قیمت را نقداً و نصف دیگر را پس از یک ماه دیگر بپردازم، نیمی از قیمت را طبق قرار همان زمان پرداخت نمودم بعد از یک ماه که ما بقی را خواستم بدهم سند درخواست نمودم، جواب داد با این مبلغ سند را نمی‎دهم و بنده هم به خاطر این که ترسیدم پولم به کلی از بین برود بقیه پول را ندادم. در این مدت 16 سال نه من تقاضای سند کردم و نه او پول از من مطالبه کرد و حال که زمین گران شده می گوید یا نصف زمین را بده و یا قیمت فعلی را. مستدعی است حکم شرعی را بیان فرمایید.

جواب: به طور کلی در فرض سوال اگر خریدار بر طبق قرار داد عمل کرده و بقیه قیمت زمین را در موعد تعیین شده تحویل فروشنده داده و او قبول نکرده، خریدار بیش از همان مبلغ بدهکار نیست و فروشنده نمی تواند بیشتر مطالبه کند و چنانچه نزاع موضوعی در بین باشد مرافعه شرعیه لازم است. والله العالم.

سوال: در معاملات تجاری نقدی معمولاً در بازار با رضایت طرفین صدی یک کسر می شود و یا این که قبلاً موضوع بیان می شود نظر حضرتعالی چیست؟

جواب: اشکال ندارد. والله العالم.

سوال: گوسفندی که امروز به نرخ مثلاً پانزده هزار تومان است، یکساله به طور نسیه به مبلغ هیجده هزار تومان می خرد . آیا این کار شرعاً صحیح است یا خیر؟ (در صورتی که خودشان این گوسفند را بعداً (سه چهار روز بعد) به قیمت 14 هزار تومان می‎فروشند).

جواب: فروش نسیه گوسفند به قیمتی بیشتر از قیمت نقد اشکال ندارد و هم چنین پس از انجام معامله فروش نقدی آن به کمتر مانعی ندارد. والله العالم.

سوال: شخصی معامله نسیه می‎ کند. در معامله نه نوشته ‎ای می‎گیرد و نه شاهدی و سود بیشتری روی جنس می ‎کند، گاهی هم در بعضی از مشتریان اصل سرمایه هم می سوزد، آن سود زیادی بابت اجناس چه صورتی دارد؟

جواب: در صورتی که معامله با رضایت طرفین انجام شود معامله صحیح است و سود اضافه مانعی ندارد البته در صورت غبن، خیار برای مغبون ثابت است. والله العالم.