احکام خمس
سوال: آیا پرداخت وجوهی تحت عنوان عشریه به جای خمس صحیح بوده و ریشه اسلامی دارد؟
جواب: گرفتن و پرداختن عُشریه به جای خمس اصل شرعی ندارد و کفایت از اداء خمس نمی کند و عمل به چنین برنامه ای حرام و بدعت است. والله العالم.
سوال: به فتوای حضرتعالی تعلق خمس به مال التجاره و سرمایه و سایر موارد به نحو اشاعه است یا از قبیل حق یا غیر این دو؟
جواب: به نظر اینجانب تعلق خمس به نحو اشاعه است. والله العالم.
سوال: پدری که به علت کهولت سن اداره املاک و مسیر درآمد را به پسرش واگذار می کند و در اداء واجبات مالی مثل خمس از خود سلب مسئولیت می کندآیا مسئولیت از او سلب می شود؟
جواب: مجرد گفتن پدر که من از خود سلب مسئولیت کردم مادام که فرزندان خمس را نپرداخته اند موجب فراغ ذمه او نمی شود بلکه واجب است در صورت تعلق خمس آن را اداء کند. والله العالم.
سوال: آیا اسکناس متعلق زکات و خمس می شود؟
جواب: خمس به آن تعلق می گیرد ولی زکات ندارد. والله العالم.
سوال: مراد از سرمایه چیست؟ و خمس آن باید به قیمت خرید باشد یا به قیمت روز؟
جواب: سرمایه آن کالا یا پولی است که در دست بازرگان و کاسب قرار دارد و با آن جهت امرار معاش یا تحصیل سود، داد و ستد و معامله می نماید و عین آن ثابت نیست و تبدیل و تعویض می شود این سرمایه که به آن رأس المال هم گفته می شود(اگر از اموالی نباشد که خمس به آن ها تعلق نمیگیرد) به اعتبار قیمت و مالیتی که دارد خمسش اداء می شود سپس در آخر هر سال کسبی و تجارتی اگر قیمتش زیادتر شده باشد آن زیادتی فایده است و به آن خمس تعلق می گیرد و اگر کنار گذارده نشود بر سرمایه اضافه می شود و سال دیگر به مازاد بر کل خمس تعلق میگیرد و همین طور در سنوات بعد و اگر کنار گذارده شود بر سرمایه کسب و تجارت چیزی افزوده نمی شود و احکام خاص خود را دارد، و اما اشیایی که وسیله کسب و تحصیل درآمدند ولی عیناً مورد داد و ستد و معامله قرار نمیگیرند مثل ماشین کرایه ای یا خانه و دکان اجاره ای یا کارخانه یا محل کسب یا تراکتور و امثال این ها و همچنین ابزار و وسایل تجارت و کار همین قدر که یک بار خمس آن ها ادا شود کفایت می کند. بلی، اگر آن ها را به قیمت بیشتر از قیمت تخمیس شده فروخت زیادتی جزء فایده سال فروش است اگر تا پایان سال صرف مونه نشود باید خمس آن ادا شود. والله العالم.
سوال: مواد غذایی، مثل برنج و روغن و حبوبات و غیر آن ها که از سال خمسی اضافه می ماند و خمس به آن ها تعلق میگیرد، به چه قیمتی باید حساب شود به قیمت آزاد یا به قیمت دولتی؟
جواب: در مورد سوال، اگر عین این اشیاء ربح و فائده بوده، مثل محصول مزرعه شخص، به قیمت فعلی باید خمس آن ها ادا شود و الا اگر آن ها را به ذمه و از عواید بین سال خریداری کرده، ادای خمس پولی که پرداخت کرده کافی است و اگر از قیمت روز خرید تنزل پیدا کرده تخمیس آن به قیمت فعلی کافی است. والله العالم.
سوال: پرداخت خمس بر طبق قیمت خرید کفایت می کند یا باید بر اساس قیمت فعلی باشد؟
جواب: نسبت به سرمایه باید قیمت فعلی ملاحظه شود و قیمت خرید کافی نیست ولی نسبت به ابزار کسب مثل تراکتور از اشیایی که نگهداری آن ها برای مبادله و استفاده از ترقی قیمت آن ها نیست اگر آن ها را به ذمه خریداری کرده و از عواید بین سال، خمس پولی که پرداخته کافی است. والله العالم.
سوال: دولت در قبال تخریب منازل و نخیل در جنگ تحمیلی مبالغی می دهد که حد اعلای خسارت تخریب کلی منازل 850 هزار تومان و خسارت هر نخل تلف شده هزار تومان می باشد در خیلی موارد اصل منزل به قیمت خیلی کمتر خریده شده و نخل در اصل قبل از جنگ به قیمتی خیلی کمتر خریده شده یا کاشته شده و قیمت فعلی آن بیش از قیمتی است که دولت میدهد آیا مبلغی را که دولت می دهد و از اصل قیمت بیشتر می باشد و از قیمت فعلی کمتر است زائد بر قیمت اصلی جزء ارباح است که خمس دارد یا آن که به قیمت فعلی محاسبه شود که خمس نداشته باشد؟
جواب: زائد بر قیمت اصلی از ارباح است لکن پولی که نسبت به منازل مسکونی داده می شود چنانچه قبل از گذشتن سال بر آن به مصرف تهیه منزل یا موونه دیگر برسد خمس ندارد و نسبت به نخیل اگر مورد نخلستانی است که سرمایه می باشد چنانچه قبلاً خمس نخلستان داده شده به مقدار قیمت اصلی خمس ندارد و زائد بر آن را هم اگر قبل از گذشتن سال به مصرف موونه برساند خمس ندارد و الا باید خمس زائد را بدهد. والله العالم.
سوال: اگر سر سال خمسی رسید و برنج یا حبوبات زیاد آمد به نرخ خریداری شده که آن روز ارزانتر بوده حساب کند یا به نرخ فعلی؟
جواب: اگر آن را به عین عواید نخریده و به ذمه خریده و از عواید پول آن را داده تخمیس همان پول کافی است. والله العالم.
سوال: آیا از نظر حضرتعالی خمس بین حقوق بگیر یا کاسب فرق دارد یا خیر؟
جواب: در مورد سوال وجوب خمس با تحقق شرایط آن فرقی بین کاسب و حقوق بگیر نیست. والله العالم.
سوال: کسانی که سرمایه و املاکی خریده اند و سال خمسی نداشته اند و اکنون بخواهند سال قرار دهند، خمس آن ها را به قیمت خرید باید بدهند یا به قیمت روز؟
جواب: سرمایه را باید به قیمت روز حساب کنند و نسبت به املاک و اشیایی که برای استرباح خریداری نشده اگر به عین عواید خریداری نشده تخمیس به قیمت خرید کافی است. والله العالم.
سوال: آیا می شود نسبت به تک تک درآمد ها، سال مالی جدا گانه تعیین کرد یا مجموعه آن ها یک تاریخ حساب باید داشته باشند و در این صورت کسی که مثلاً دیروز حقوق معوقه چند ماه خود را دریافت کرده و امروز سال خمسی او فرا رسیده است، آیا باید این ها را مشمول خمس بداند؟
جواب: برای شغل های متفاوت تعیین سال جدا گانه مانعی ندارد و لکن چون نگهداری حساب سود هر معامله مشکل است برای درآمد ماهیانه و شغل واحد یک سال قرار دهید و تمام درآمد های قبل از سال که صرف موونه نشده مشمول خمس میگردد و برای حقوق ماهانه می توانید سال جدا گانه قرار دهید. والله العالم.
سوال: اگر مقداری از پول بانک مخمس ومقداری غیر مخمس باشد آیا می توان به نیت غیرمخمس پولش را بگیرد و تا به اندازه پول مخمس برسد یا خیر؟
جواب: در مورد سوال احتیاطاً آنچه را دریافت می کند از مجموع هر دو وجه محسوب دارد و خمس بقیه را به نسبت بپردازد. والله العالم.
سوال: شخصی باغی خریده به مبلغ یک میلیون تومان برای تفریح خانواده، آیا این باغ جزء موونه است یا باید خمس بدهد؟
جواب: صرف جهت تفریح بودن عرفاً موونه محسوب نمی شود لذا باید خمس آن را بدهد. والله العالم.
سوال: کسی که تا کنون اصلاً خمس نداده، برای دادن خمس چگونه باید عمل کند. آیا خمس تمام وسایل و لوازم ضروری (موتور سیکلت، ماشین، یخچال، خانه و غیره) را نیز بدهد؟ و اگر باید بدهد همان قیمت خرید را بدهد یا خمس قیمت فعلی را؟
جواب: اگر محتمل باشد که آنچه را برای موونه مورد حاجت از عواید بین سال خریده اداء خمس آن ها واجب نیست و اگر از عوایدی که سال بر آن گذشته خریده باشد در صورتی که به عین آن خریده باشد نه در ذمه و مجتهد آن معامله را اجازه کند خمس آن شیء متعلق به ارباب خمس است. والله العالم.
سوال: اگر شخصی دیه مورث خود را گرفته و سال بر آن گذشته، آیا خمس باید بدهد یا نه؟
جواب: دیه خمس ندارد. والله العالم.
سوال: اگر شخصی برای خودش قبری بخرد و چند سال بگذرد، خمس چه سال را باید پرداخت کند؟
جواب: در موردی که خرید قبر صحیح بوده اداء خمس آن به قیمت خریداری شده کافی است. والله العالم.
ثبت دیدگاه