احکام ضامن شدن

احکام ضامن شدن

مسأله 2319. اگر انسان بخواهد ضامن شود که بدهی کسی را بدهد، ضامن‌شدن او در صورتی صحیح است که به هر لفظی اگر چه عربی نباشد به طلبکار بگوید که من ضامن شده‎ام طلب تو را بدهم، و طلبکار هم رضایت خود را بفهماند، ولی راضی‌بودن بدهکار شرط نیست.

مسأله 2320. ضامن و طلبکار باید مکلف و عاقل باشند، و کسی هم آنان را مجبور نکرده باشد و نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند، و طلبکار از تصرف در مالش شرعاً ممنوع نباشد، ولی این شرط‎ها در بدهکار نیست، مثلاً اگر کسی ضامن شود که بدهی بچه یا دیوانه را بدهد صحیح است.

مسأله 2321. هر گاه برای ضامن‌شدن خودش شرطی قرار دهد، مثلاً بگوید: اگر بدهکار قرض تو را نداد من می‎دهم؛ ضامن‌شدن او باطل است.

مسأله 2322. کسی که انسان ضامن بدهی او می‎شود باید بدهکار باشد. پس اگر کسی بخواهد از دیگری قرض کند، تا وقتی قرض نکرده، انسان نمی‎تواند ضامن او شود.

مسأله 2323. در صورتی انسان می‎تواند ضامن شود که طلبکار و بدهکار و جنس بدهی همه معین باشد. پس اگر دو نفر از کسی طلبکار باشند و انسان بگوید: من ضامن هستم که طلب یکی از شماها را بدهم؛ چون معین نکرده که طلب کدام را می‎دهد، ضامن‌شدن او باطل است، و نیز اگر کسی از دو نفر طلبکار باشد، و انسان بگوید: من ضامن هستم که طلب یکی از آن دو نفر را به تو بدهم؛ چون معین نکرده که بدهی کدام را می‎دهد، ضامن‌شدن او باطل می‎باشد، و هم‌چنین اگر کسی از دیگری، مثلاً ده من گندم و ده تومان پول طلبکار باشد، و انسان بگوید: من ضامن یکی از دو طلب تو هستم؛ و معین نکندکه ضامن‌گندم است یا ضامن پول، صحیح نیست.

مسأله 2324. اگر طلبکار ذمه ضامن را از تمام طلب خود برئ کند، ضامن نمی‎تواند از بدهکار چیزی بگیرد، و اگر از مقداری برئ کند، نمی‎تواند آن مقدار را مطالبه نماید.

مسأله 2325. اگر انسان ضامن شود که بدهی کسی را بدهد، نمی‎تواند از ضامن‌شدن خود برگردد.

مسأله 2326. ضامن و طلبکار می‎توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن‌بودن ضامن را به هم بزنند.

مسأله 2327. هرگاه انسان در موقع ضامن‌شدن بتواند طلب طلبکار را بدهد اگر چه بعد فقیر شود، طلبکار نمی‎تواند ضامن‌بودن او را به هم بزند و طلب خود را از بدهکار اول مطالبه نماید، و هم‌چنین است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد ولی طلبکار بداند و به ضامن‌شدن او راضی شود.

مسأله 2328. اگر انسان در موقعی که ضامن می‎شود، نتواند طلب طلبکار را بدهد و طلبکار در آن وقت نداند و بعد ملتفت شود، می‎تواند ضامن‌بودن او را به هم بزند، و اگر پیش از آن که طلبکار ملتفت شود، ضامن قدرت پیدا کرده باشد احتیاط لازم این است که طلبکار ضمانت را به هم نزند.

مسأله 2329. اگر کسی بدون اجازه بدهکار ضامن شود که بدهی او را بدهد، نمی‎تواند چیزی از او بگیرد.

مسأله 2330. اگر کسی با اجازه بدهکار ضامن شود که بدهی او را بدهد، می‎تواند مقداری را که ضامن شده پس از پرداخت آن از او مطالبه نماید، ولی اگر به جای جنسی که بدهکار بوده، جنس دیگری به طلبکار او بدهد، نمی‎تواند چیزی را که داده از او مطالبه نماید، مثلاً اگر ده من گندم بدهکار باشد و ضامن، ده من برنج بدهد، نمی‎تواند برنج را از او مطالبه نماید، اما اگر خودش راضی شود که برنج بدهد اشکال ندارد.

برای بازگشت به صفحه رساله بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

رساله توضیح المسائل حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (قدس سره)