توسعه و تعمیر مسجد
سوال: مسجدی به نام حضرت ابوالفضل علیه السلام در روستای ما واقع شده است. مسجد مذکور نسبت به جمعیت محل خیلی کوچک و قدیمی است بزرگ کردن آن ضرورت دارد. ما بین ریش سفیدان اختلاف نظر است عده ای میگویند مسجد مذکور را خراب نمایید و مقدار لازم هم از حیاط مسجد به آن اضافه کنیم همان جای مسجد اول باز هم مسجد بشود حیاطی هم باز باقی بماند و عده ای نظرشان این است: مسجد قدیمی بماند، حیاط مسجد را مسجد درست کنیم در این صورت حیاطی برای مسجد باقی نمی ماند. از محضر حضرت عالی تقاضا مینماییم از جهت شرع و مصلحت کدام یک نظریه را انتخاب کنیم؟
جواب: در مورد سوال موافق احتیاط این است که حیاط مسجد به صورت قبلی باقی باشد چنانچه بزرگ کردن مسجد مذکور ضرورت دارد از خانه ها و یا زمین مجاور مسجد اگر باشد خریداری و به مسجد اضافه شود. والله العالم.
سوال: مسجدی چند متر از سطح زمین بالاتر است و زیرزمین هم دارد، آیا می توان در زیرزمین مسجد مغازه بسازیم و پس از فروش مغازه مخارج آن را صرف مسجد نماییم؟
جواب: جایز نیست. والله العالم.
سوال: مبلغ پولی از نمازگزاران مسجد امام سجاد علیه السلام جهت خریدن خانه ای جنب مسجد مذکور جمع آوری شده ولی با پول جمع آوری شده نمی شود خانه را خریداری کرد. امناء مسجد میخواهند زمینی را خریداری کنند و بعداً به فروش برسانند که اگر ممکن شد جهت توسعه مسجد به مصرف برسانند، آیا این کار جایز است یا نه؟
جواب: پول جمع آوری شده برای خرید خانه جهت مسجد را نمی توان بدون اجازه تمام دهندگان وجه در تجارت به کار گرفت هرچند بخواهند درآمد آن را صرف مسجد نمایند. والله العالم.
سوال: نظر به این که شبستان مسجد به واسطه کثرت جمعیت نمازگزار کفایت نمی کند، آیا می توانیم قسمتی از صحن مسجد را جزء شبستان قرار دهیم؟
جواب: چنانچه مسجد احتیاج به توسعه داشته باشد توسعه آن بلامانع است لکن در فرض سوال اگر صحن مسجد به این عنوان وقف شده که به صورت صحن مسجد باشد تغییر آن اشکال دارد. والله العالم.
سوال: مسجدی است که بعضی اشخاص پول نقد و اشیاء دیگر نذر این مسجد می کنند و این مسجد متولی ندارد و 30 سال بلکه بیشتر است چنین بوده و کسی هم اطلاعی ندارد نذورات چطور مصرف شده است. این جانب با دو نفر دیگر با نظر بعضی اشخاص این محل متصدی شدیم که این نذورات را جمع کنیم و صرف این مسجد کنیم و مقداری پول نقد جمع شده در بانک گذاشتیم و بنا داریم صرف مسجد کنیم یعنی برای تعمیر مسجد و اشیایی که این مسجد احتیاج دارد مصرف شود و ما نمی دانیم این کار و این عمل که ما بنا داریم انجام دهیم، شرعی است یا نه و ما نمی دانیم این مختصر پولی که نذر کردند آیا صیغه شرعی خوانده شده یا نه و تا به حال کسی به ما نگفته ما صیغه شرعی خوانده ایم. آیا این نذرها را فقط برای خود مسجد و تعمیر آن مصرف کنیم یا جهت اقامه روضه خوانی و بیان احکام الهی هم می شود.
جواب: اگر دهندگان وجوه، مصرف خاصی را در نظر نگرفته اند و وجوه را در اختیار شما گذارده اند که به مصرف مسجد برسانید باید صرف تعمیرات مسجد و آماده بودن آن برای نماز و عبادت بنمایید و اگر در گذشته به نحو خاصی مصرف می شده، به همان نحو که در گذشته معمول بوده مصرف شود. والله العالم.
سوال: نمازخواندن در مکانی که قسمتی از آن به روایت قدیمی ها مسجد بوده و قسمتی از آن با تصرف در قبرستان و نبش قبور به دست آمده، چه حکمی دارد؟
جواب: اگرچه تخریب و نبش قبور مومنین و تبدیل آن به مسجد جایز نیست لکن نماز خواندن در محل مذکور فعلاً اشکال ندارد. والله العالم.
سوال: مسجدی که برای اهلش گنجایش نداشت به منظور توسعه آن را تخریب و مقداری زمین از همسایه مسجد خریداری نموده و ضمیمه مسجد ساختند و در بنای مسجد جدید مقداری از همان مکان ضمیمه شده را نه به قصد مسجد بودن، بنا کرده اند تا زنان معذور برای استماع مواعظ در آنجا بنشینند. حالا عده ای میگویند ما به قصد مسجد بودن در اینجا نماز می خوانیم که اینجا هم مسجد شود آیا با نماز خواندن آن ها به قصد مسجدیت، آنجا مسجد می شود یا نه؟
جواب: در فرض سوال، با نماز خواندن در مکانی که بدون قصد مسجدیت و برای امر دیگری ساخته شده مسجدیت محقق نمی شود. والله العالم.
سوال: ساختمان مسجد قبلی را تخریب نموده و با مصالح جدید احداث کرده اند ولی یک سالن از حسینیه به علت کمبود زمین به مسجد اضافه شده است. آیا شرعاً ما می توانیم بدون به کار بردن دیوار یا نرده فلزی این سالن را جزء ساختمان مسجد قرار دهیم؟
جواب: الحاق سالن حسینیه به مسجد جایز نیست و باید آن قسمت را با علائم و مشخصات به عنوان حسینیه طوری محفوظ نگهدارند که برای آیندگان هم اشتباه نشود و بدانند که آنجا جزء مسجد نیست و حسینیه است. والله العالم.
سوال: مسجدی است در محل، که نوساز است و برای نمازگزاران محل خوب و هیچ وقت نمی شود که برای نمازگزاران کوچک باشد فقط گاهی برای بعضی از افراد که از دنیا می روند و در این مسجد مجلسی برای فاتحه و صرف غذا بر پا می شود درآن موقع برای مردم مشکل ایجاد می شود. آیا می شود این مسجد را خراب و به بزرگتر تبدیل نمود؟
جواب: در فرض سوال، جایز نیست مسجد مذکور تخریب شود. والله العالم.
سوال: با توجه به توسعه شهر و استقبال عظیم مردم متدین در مراسم مسجد جامع قروه اعم از نماز جمعه و جماعات و دیگر اجتماعات مذهبی و شعائر دینی، نیاز به توسعه و نما سازی مسجد از قسمت جنوبی آن است. با عنایت به سند خرید زمین مسجد که در سند قید شده است که زمین و یک باب دکان در زمین های فوق الذکر جهت احداث ساختمان مسجد می باشد. و با توجه به اینکه مغازه های فعلی در قسمت جنوبی مسجد جزء زمین مسجد است و پس از سال های بعد از خرید زمین ساخته شده است، آیا شرعاً تخریب دکاکین برای توسعه و نما سازی جایز است؟
جواب: اگر زمین برای مسجد و تعلق به مسجد وقف شده و فعلاً مصلحت مسجد اقتضاء دارد که برای توسعه مسجد و رفع نیاز نمازگزاران ضمیمه مسجد شود تخریب دکاکین اگر موجب تفویت حق شرعی از کسی نشود جایز است. والله العالم.
سوال: مسجدی است خیلی کوچک، که در وسط قطعه زمینی قرار دارد و موقوفه همین مسجد است، لکن فعلاً این قسمت غیرمشجر است و در آمدی برای مسجد ندارد و مومنین از نظر کوچک بودن مسجد، در زحمت هستند. مسأله این است که آیا جایز است قسمت غیر مسجد آن را داخل در مسجد نمایند تا مسجد توسعه پیدا کند یا خیر؟
جواب: در مورد سوال چنانچه زمین مذکور وقف شده که عواید آن صرف در مخارج مسجد بشود تبدیل آن به مسجد جایز نیست. والله العالم.
سوال: مسجدی است که در جنب جنوبی آن کوچه ای واقع شده که مورد عبور و مرور ساکنین دو قلعه، که در طرف شرق و غرب مسجد است می باشد و در جنب کوچه سه باب منزل است که هیأت امناء مسجد برای توسعه پیدا کردن مسجد و از غربت بیرون آمدن و استفاده مدام از مسجد خریداری نموده اند که چنانچه این عمل انجام بگیرد مسجد وسعت پیدا می کند و تا لب خیابان اصلی کشیده می شود. آیا می شود این کوچه را جزء مسجد نموده یا نیاز به رضایت ساکنین دو قلعه دارد؟
جواب: در صورتی که کوچه بن بست و متعلق به ساکنین دو قلعه باشد باید با رضایت آن ها باشد و اگر بن بست نیست و شارع عمومی برای همه است جایز نیست جزء مسجد شود. والله العالم.
سوال: مسجد کوچکی وجود دارد که سنوات متمادی است مخروبه و غیر قابل استفاده می باشد بعضی از اهالی محل در نظر دارند نسبت به تعمیر و بازسازی آن اقدام نمایند که در حد امکان مورد استفاده بعضی از برنامه های مذهبی قرار گیرد. در جلو مسجد مذکور قسمتی از کوچه قدیمی وجود دارد که پس از احداث خیابان به کلی متروک گردیده و به هیچ وجه مورد استفاده عابرین و اهالی محل نیست و با دیواری که اطراف آن کشیده شده به صورت محوطه مسجد در آمده چنانچه از لحاظ موازین شرعی تصرف و استفاده از محوطه مذکور جهت ساختمان مرافق مورد احتیاج مسجد بلااشکال می باشد اجازه فرمایید اقدامات لازم به عمل آید؟
جواب: در صورتی که زمین مذکور متروکه و مورد انتفاع احدی جهت عبور و مرور نباشد، ضمیمه کردن آن به مسجد اشکالی ندارد. والله العالم.
سوال: مسجدی است که نسبت به کثرت جمعیت الآن کوچک است در حالی که اطراف مسجد زمینی دست نخورده و دور مسجد محصور و جزء محوطه مسجد می باشد، آیا اجازه می فرمایید کفش کن و آبدارخانه مسجد را جزء مسجد قرار دهیم و آن گاه کفش کن و آبدار خانه دیگری را در آن زمین عقب مسجد احداث نماییم؟
جواب: در فرض سوال، جواز تخریب کفش کن و آبدارخانه و جزء مسجد قرار دادن آن ها و احداث کفش کن و آبدارخانه در زمین مذکور بعید نیست. والله العالم.
سوال: شخصی مسجدی را از بودجه خود و مقداری از کمک مردم ساخته است که حدود 25 سال از آن می گذرد و در حال حاضر مسجد جوابگوی همه عزا داران حسینی نیست، لذا زمینی را که در پشت آن واقع است خریداری و صیغه مسجد بر آن جاری شده است از طرفی بانی مسجد قلباً راضی نیست که مسجد را خراب کنیم لطفاً مرقوم بفرمایید آیا خراب کردن مسجد قدیمی (البته با توجه به این که هنوز قابل استفاده است) و تبدیل کردن آن به یک مسجد بزرگ چه حکمی دارد؟
جواب: اگر ضمیمه نمودن زمین مذکور به مسجد بدون تخریب کلی آن ممکن باشد که توسعه و تعمیر آن محسوب شود و تخریب و تجدید بنا نباشد ظاهراً اشکال ندارد ولی جواز تخریب آن با این که در معرض انهدام نیست محل اشکال است. والله العالم.
سوال: مقداری از زمین مدرسه ای را جزء مسجدی قرار داده اند آیا باید این قسمت تخریب شود و به مدرسه واگذار گردد یا این که چون ساخته اند اشکالی ندارد؟
جواب: زمینی را که متعلق به مدرسه است جایز نیست جزء مسجد قراردهند، مگر این که کیفیت وقفیت زمین مجهول باشد. والله العالم.
سوال: مسجدی فاقد وضو خانه و دستشویی می باشد و این در حالی است که جهت تطهیر نمازگزاران به ساخت موارد ذکر شده سخت نیاز است، آیا اجازه میفرمایید به جای حوض خانه قدیم که فعلاً متروک است، وضوخانه و دستشویی جدید احداث گردد؟
جواب: در مورد سوال، چنانچه محل حوض خانه مذکور را دو طبقه بسازند به این نحو که طبقه زیر را دستشویی و توالت و طبقه بالا یعنی محل حوض خانه را جهت وضوخانه آماده نمایید ظاهراً اشکالی ندارد. والله العالم.
سوال: مسجدی در محل است، حوضی در وسط آن بود که مرد و زن با ناراحتی از آن وضو میگرفتند مدتی است خراب شده، دو ایوانچه مختصر در دو طرف مسجد بوده (که ندیده ایم کسی در آن ها نماز خوانده باشد و نمی دانیم برای مسجد هم وقف شده یانه) که فعلاً مومنین به صورت دو وضوخانه زنانه و مردانه درآورده اند. آیا این کار جایز است یا نه ولازم است برگردد به حال اول و مردم هم به زحمت بیفتند؟
جواب: تبدیل دو ایوان ذکر شده که احیاناً مومنین جهت خواندن نماز از آن ها استفاده می کرده اند به وضو خانه مشکل است. والله العالم.
سوال: مسجدی را در دو طبقه ساخته اند و لوله فاضلاب را با پولیکا از زیر مسجد عبور داده اند، آیا جایز است یا خیر؟
جواب: در فرض سوال، اگر بعد از ساخته شدن مسجد مذکور لوله فاضلاب را از زیر آن عبور داده اند جایز نیست باید مسیر لوله را عوض کنند و اگر در موقع ساختن مسجد از ابتدا محلی را که زیر مسجد واقع می شده برای عبور فاضلاب قرار داده اند با این قصد که به مقدار مسیر لوله جز مسجد نباشد اشکال ندارد. والله العالم.
سوال: در زیرزمین مسجد توالت احداث کرده اند که خود زیرزمین، بدون استفاده و بلاتکلیف بوده است و این توالت جدید الاحداث است و ضمناً این بخش که توالت مسجد در آن واقع شده است قبل از احداث توالت به نیت مسجد بعداً خریداری شده و به مسجد اولی ضمیمه شده است. آیا احداث توالت در چنین زیرزمینی جایز است یا خیر؟
جواب: از مورد شخصی اطلاعی نداریم. به طور کلی محلی که به عنوان مسجد وقف و در آن اقامه نماز شده احداث توالت در قسمت زیر زمین مسجد جایز نیست و چنانچه جهلاً توالت احداث شده باید تخریب و محل از نجاست تنظیف و تطهیر شود. بلی، چنانچه از اول موقع وقف کردن زمین جهت مسجد قسمت زیرزمین آن جهت دستشویی و توالت در نظر واقف بوده احداث توالت در آن محل اشکال ندارد. والله العالم.
سوال: مسجدی بنا گردیده که در حیاط آن، سرداب ساخته شده که برای توالت و وضو خانه و انبار، و طبقه دوم را برای خانم ها مسجد ساخته اند که نماز جماعت بخوانند و عزا داری نمایند. آیا آن طبقه دوم در حکم مسجد است یا این که در حکم مسجد نیست؟ (چون در سرداب آن توالت و وضوخانه و انبار قبلاً ساخته شده است)؟
جواب: در فرض سوال اگر واقف ابتداءاً سرداب زیر صحن مسجد را برای توالت و طبقه دوم را برای مسجد قرار داده باشد طبقه دوم حکم مسجد را دارد و اگر طبقه تحتانی را توالت و فوقانی را جدا از نمازخانه مسجد و صحن مسجد قرار داده ظاهراً حکم مسجد را ندارد و جواز تغییر عنوان آن محل اشکال است و به هر حال نماز خواندن خانم ها در آن مکان جایز است. والله العالم.
سوال: اگر مسجد را تخریب کنند و یا به واسطه زلزله تخریب شود و چون جای وضو و انباری و غیره نداشت آن مسجد را دو طبقه بسازند و زیر زمین آن را برای استفاده انباری و جای وضو و غیره قرار بدهند، آیا جایز است یا خیر؟
جواب: استفاده از طبقه تحتانی معبد مسجد به عنوان امور مذکوره جایز نیست. والله العالم.
سوال: زمینی را از پول اهل محل خریداری نموده که بعداً مسجد بسازند. اکنون که هیأت امناء مسجد تشکیل شده، قصد دارند فقط طبقه فوقانی را مسجد قرار دهند و زیر زمین را چند قسمت نموده، هر قسمت را برای کاری، سالن سخنرانی، کتابخانه، دستشویی توالت و غیره تا احکام مسجد بر آن جاری نباشد. آیا به نظر مبارک صحیح است.
جواب: در مورد سوال، راجع به کیفیت بناء طبقه تحتانی مسجد، باید از اهل محل که با پول آن ها زمین مذکور خریداری شده اجازه بگیرند. والله العالم.
ثبت دیدگاه