خمس گنج

خمس گنج‏

مسأله 1815. گنج، مالى است که در زمین یا درخت یا کوه یا دیوار پنهان باشد و کسى آن را پیدا کند و طورى باشد که به آن، گنج بگویند.

مسأله 1816. اگر انسان در زمینى که ملک کسى نیست گنجى پیدا کند، مال خود او است، و باید خمس آن را بدهد، لکن در صورتى که آن گنج غیر از طلا و نقره باشد، وجوب خمس در آن بنابر احتیاط است.

مسأله 1817. نصاب گنج در غیر طلا و نقره بنابر احتیاط 105 مثقال نقره سکه‏ دار یا 15 مثقال طلاى سکه‏ دار است، یعنى اگر قیمت چیزى را که از گنج به دست میآورد، بعد از کم‏ کردن مخارجى که براى آن کرده به یکى از این دو نصاب برسد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد، و اما نصاب گنج طلا، 15 مثقال طلاى سکه‏ دار، و گنج نقره 105 مثقال نقره سکه ‏دار است.

مسأله 1818. اگر در زمینى که از دیگرى خریده گنجى پیدا کند، و بداند مال کسانى که قبلاً مالک آن زمین بوده‏ اند نیست، مال خود او می شود، و باید خمس آن را بدهد؛ ولى اگر احتمال دهد که مال یکى از آنان است، باید به او اطلاع دهد، و چنان‏چه معلوم شود مال او نیست، باید به کسى که پیش از او مالک زمین بوده اطلاع دهد، و به همین ترتیب بنابر احتیاط لازم به تمام کسانى که پیش از او مالک زمین بوده‏ اند خبر دهد، و اگر معلوم شود مال هیچ‏ یک از آنان نیست، مال خود او می شود، و باید خمس آن را بدهد.

مسأله 1819. اگر در ظرف‏ هاى متعددى که در یک جا دفن شده، مالى پیدا کند که قیمت آن‏ها روى هم 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا باشد، باید خمس آن را بدهد، ولى چنان‏چه در چند جا گنج پیدا کند، هر کدام آن‏ها که قیمتش به این مقدار برسد، خمس آن واجب است، و گنجى که قیمت آن به این مقدار نرسیده، خمس ندارد.

مسأله 1820. اگر دو نفر گنجى پیدا کنند که قیمت آن به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، اگر سهم هر یک از آنان به این مقدار نباشد، بنابر احتیاط مستحب خمس آن را بدهند.

مسأله 1821. اگر کسى حیوانى را از قبیل چهارپایان بخرد، و در شکم آن مالى پیدا کند، چنان‏چه احتمال دهد که مال فروشنده است، باید به او خبر دهد، و اگر معلوم شود مال او نیست، بنابر احتیاط لازم باید به ترتیب، صاحبان قبلى آن را خبر کند، و چنان‏چه معلوم شود که مال هیچ‏ یک از آنان نیست، ظاهر آن است که حکم فایده و ربح را دارد، و اگر حیوان از قبیل ماهى باشد، لازم نیست به فروشنده خبر دهد، و حکم فایده و ربح را دارد، هر چند احتیاط در هر دو صورت، الحاق آن در حکم به گنج است بدون رعایت نصاب.

برای بازگشت به صفحه رساله بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

رساله توضیح المسائل حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (قدس سره)