شرایط فروشنده و خریدار
مسأله 2089. براى فروشنده و خریدار شش چیز شرط است:
اول: آن که بالغ باشند.
دوم: آن که عاقل باشند.
سوم: آن که سفیه نباشند، یعنى مال خود را در کارهاى بیخود و بیهوده مصرف نکنند.
چهارم: آن که قصد خرید و فروش داشته باشند. پس اگر مثلاً به شوخى بگوید که مال خود را فروختم، معامله باطل است.
پنجم: آن که کسى آنها را مجبور نکرده باشد.
ششم: جنس و عوضى را که می دهند مالک باشند، یا ولایت بر او یا وکالت از طرف او داشته باشند، و احکام اینها در مسائل آینده گفته می شود.
مسأله 2090. معامله با بچه نابالغ باطل است، اگر چه پدر یا جد آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، اما اگر طفل، اگر چه ممیز هم نباشد، وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند، یا جنس را به خریدار بدهد و پول را به فروشنده برساند، چون واقعاً دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کرده اند معامله صحیح است، ولى باید فروشنده و خریدار یقین داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن می رساند یا آن که صاحب پول یا جنس اذن داده باشند که آن را به بچه بدهد تا به او برساند.
مسأله 2091. اگر از بچه نابالغ چیزى بخرد، یا چیزى به او بفروشد، باید جنس یا پولى را که از او گرفته به صاحب آن بدهد، یا از صاحبش رضایت بخواهد و اگر صاحب آن را نمی شناسد و براى شناختن او هم وسیله اى ندارد، باید چیزى را که از بچه گرفته، از طرف صاحب آن مظالم بدهد، و احتیاط آن است که از حاکم شرع هم اذن بگیرد و اگر پول یا جنس مال خود بچه باشد باید به ولى او برساند یا از ولى او اذن بگیرد و اگر او را پیدا نکرد، به حاکم شرع بدهد.
مسأله 2092. اگر کسى با بچه نابالغ معامله کند و جنس، یا پولى که به بچه داده از بین برود، نمی تواند از بچه یا ولى او مطالبه نماید.
مسأله 2093. اگر خریدار یا فروشنده را به معامله مجبور کنند، چنانچه بعد از معامله راضى شود و بگوید که راضى هستم، معامله صحیح است، ولى احتیاط مستحب آن است که دوباره صیغه معامله را بخوانند.
مسأله 2094. اگر انسان مال کسى را بدون اجازه او بفروشد، چنانچه صاحب مال به فروش آن راضى نشود و اجازه نکند، معامله باطل است.
مسأله 2095. پدر و جد پدرى طفل اگر براى طفل مفسده اى نداشته باشد، و نیز وصى پدر و وصى جد پدرى اگر براى طفل مصلحت باشد، می توانند مال طفل را بفروشند، مجتهد عادل هم با نبودن ولى و با رعایت مصلحت می تواند مال دیوانه یا طفل یتیم یا مال کسى را که غایب است بفروشد.
مسأله 2096. اگر کسى مالى را غصب کند و بفروشد و بعد از فروش، صاحب مال معامله را اجازه دهد، معامله صحیح است، و چیزى را که غصب کننده به مشترى داده و منفعت هاى آن از موقع معامله، ملک مشترى است، و چیزى را که مشترى داده و منفعت هاى آن از موقع معامله، ملک کسى است که مال او را غصب کرده اند.
مسأله 2097. اگر کسى مالى را غصب کند و بفروشد، به قصد اینکه پول آن مال خودش باشد، چنانچه صاحب مال، معامله را اجازه نکند، معامله باطل است، و اگر اجاره نماید، معامله صحیح است و پول، مال مالک می شود.
برای بازگشت به صفحه رساله بر روی لینک زیر کلیک نمایید:
رساله توضیح المسائل حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (قدس سره)
ثبت دیدگاه