علم خدا و انبیا و ائمه علیهم السلام و اختیار انسان
سوال: آیا علم خداوند و انبیا و ائمّه علیهم السلام، موجب سلب اختیار مردم در انجام کارها نیست؟
جواب: علم خدا و علم انبیا و ائمّه علیهم السلام از وقایع و حوادث، مستلزم سلب اختیار اشخاص و علت وقوع آن حوادث نیست؛ زیرا در غیر این صورت نفى علم خدا به همه وقایع کلّى و جزئى لازم مى شود؛ که خلاف ضرورت وجدان است؛ و یا قول به جبر کلّى لازم مى آید؛ که آن نیز خلاف ضرورت و بداهت است و مستلزم این است که معلوم، تابع علم باشد.
حلّ اجمالى شبهه این است که: علم خدا و کسانى که علم خود را از خدا گرفته اند، متعلّق به وقوع حوادث به همان ترتیب طبیعى است؛ که از جمله وقوع فعل از اشخاص، مرید به اراده و اختیار است و اگر به غیر اراده و اختیار واقع شود و به جبر باشد، خلاف علم خدا واقع مى شود.
به هرحال مسئله، مسئله اى است وجدانى و با رجوع به وجدان، هر کسى خود را صاحب اراده و اختیار مى یابد و اگر هزار شبهه هم در مقابل آن باشد، خلاف وجدان و بداهت است.
از سوى دیگر هم علم خدا به هر چیز و هر جریان، و اخبار انبیا به ویژه حضرت رسول اعظم صلی الله علیه و اله و سلم و ائمّه طاهرین علیهم السلام نیز از وقایع و حوادث ثابت و مسلّم است و بسیارى از آن اخبار واقع و ظاهر شده و آنچه مربوط به آینده است نیز واقع خواهد شد. و این خبرها نیز مانند خورشید در وسط آسمان ثابت است و قابل انکار نیست و به مسئله جبر و اختیار ارتباط ندارد.
ثبت دیدگاه