حدیث روز
حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله: کسی‌که قائم از فرزندان مرا انکار کند، پس همانا مرا انکار کرده است - مصدر کتاب منتخب الاثر تألیف آیت الله العظمی صافی قدس سره

چهارشنبه, ۳ بهمن , ۱۴۰۳ Wednesday, 22 January , 2025 ساعت ×
مجسمه ‌سازى و نقاشى
۰۳ بهمن ۱۴۰۲ - ۸:۲۲
پاسخ به سوالات شرعی در موضوع «مجسمه ‌سازى و نقاشى» مطابق فتاوای حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی قدس سره
پ
پ

مجسمه ‌سازى و نقاشى

سوال: در حال حاضر نقاشی و مجسمه‌ سازی چه حکمی دارد؟ خصوصاً ساختن مجسمه و کشیدن شمایل معصومین، نگهداری آن ها در موزه ‎ها(به عنوان آثار هنری) و منازل (به عنوان دکور) چگونه است؟

جواب: ساختن مجسمه ذی روح مطلقاً جایز نیست و کشیدن صورت ذوات ارواح نیز مکروه است اما کشیدن شمایل حضرات معصومین علیهم السلام بر حسب اختلاف سلیقه‎ ها و بلکه عقائد و آراء چون موجب ارائه ذهنیت‎ های گوناگون و معارض با یکدیگر و خلاف واقع از آن بزرگواران می شود و شناخت صحیح از آن ها را که فقط با مطالعه در سیره صحیح ایشان حاصل می شود مخدوش می نماید و در مواردی هم هتک و خلاف احترام است به نظر حقیر باید ترک شود و نگهداری از آن ها به عنوان اثر هنری و یا دکور و تشویق از کسانی که این نقش ‌ها را می‎کشند و ترویج از آن راجح نیست و خلاف محافظت از حریم مقدسات بلکه عقائد است. والله العالم.

 

سوال: آیا حکم ساختن عروسک ‌های اسباب ‌بازی و نمایشی برای بچه‎ ها همان حکم مجسمه است؟

جواب: خلاف احتیاط است. والله العالم.

 

1014. نقاشی کردن صورت شخصیت ‎های اسلامی معاصر و مراجع معظم ایدهم اللّه تعالی جهت تبلیغات اسلامی به چه صورتی است؟

جواب: مکروه است. والله العالم.

 

سوال: آیا بین مجسمه‎ های نیم‌ تنه و ناقص با مجسمه ‎های تمام قد و کامل فرقی از نظر حکم شرعی قائلید یا خیر؟ و تصاویر فرشته و جن به صورت مجسمه و به صورت منقوش دارای چه حکمی است؟

جواب: اگر مجسمه بعض بدن باشد اشکال ندارد. ولی مجسمه کامل بدن در حالت مثلاً نشسته یا نیم ‌رخ حکم مجسمه تمام قد را دارد و ساختن آن حرام است و در حرمت ساختن مجسمه و اخذ اجرت فرقی بین صورت فرشته و جن و آدمی نیست و اما نقش آن ها جوازش بعید نیست اگر چه احتیاط در ترک آن است. والله العالم.

 

سوال: ساختن مجسمه کامل انسان یا حیوان با امعاء و احشاء داخلی، جهت استفاده آموزشی در مراکز آموزشی چه حکمی دارد؟

جواب: اگر به صورت قطعات متعدده باشد مثل این‌که مجسمه سر و گردن تنها و یا مجسمه شکم و امعاء و احشاء جدا گانه دست ‎ها و پا ها تنها که هر سه قسمت در یک مجموعه به صورت انسان کامل به هم وصل نشود اشکال ندارد. والله العالم.

 

سوال: خرید و فروش مجسمه یا نقاشی، به عنوان آثار هنری، چه حکمی دارد؟

جواب: نسبت به نقاشی اشکال ندارد و نسبت به مجسمه ذی روح احتیاط در ترک ‎است. والله العالم.

 

سوال: آموزش مجسمه ‌سازی و نقاشی چه حکمی دارد؟

جواب: آموزش نقاشی اشکال ندارد ولی آموزش مجسمه ‌سازی ذی روح حرام ‎است. والله العالم.

 

سوال: حکم سازنده مجسمه، مسلمان و غیر مسلمان، چیست؟

جواب: سازنده مجسمه ذی روح مرتکب فعل حرام می شود و باید توبه کند. والله العالم.

 

سوال: ساختن مجسمه یا نقاشی برای معابد غیر مسلمین چه حکمی دارد؟

جواب: حرام است. والله العالم.

 

سوال: عده ‎ای از مردم شهر ما کار بافندگی انجام می‌دهند و بر روی آن پارچه به وسیله زری نقش و نگار و با عکس حیوانی یا انسانی می ‎بافند. حکم شرعی بافتن هر نقش و نگار و بالخصوص حکم بافتن عکس حیوانی یا انسانی چیست؟

جواب: در فرض سوال، اگر نقاشی باشد جایز است هرچند نقاشی انسان و حیوان کراهت دارد ولی اگر مجسمه باشد حرام است. والله العالم.

 

سوال: ما تعدادی از نقاشان و هنرمندان رشته ‎های مختلف تجسمی هستیم که مایلیم از قصص و داستان های اسلامی به عنوان موضوع کار در تابلو هایمان استفاده کنیم. با توجه به سبک ‌ها و تکنـیک ‌های مختلفی که هنرهای تجسمی از آن ها بهره می ‎برد و تنوعی که به لحاظ روحیات هنرمندان در برخورد با موضوعات مختلف فوق الذکر وجود دارد، استدعا داریم تکلیف ما را به لحاظ شرعی روشن بفرمایید که آیا مجاز هستیم از راه داستان های قرآنی برای آفرینش‌ های تجسمی استفاده کنیم یا خیر؟ و اگر مجاز هستیم، آیا این اجازه مشروط است؟

جواب: در مورد سوال، نسبت به ذوات ارواح چنانچه به صورت مجسمه باشد جایز نیست، تذکراً نظر هنرمندان متعهد و عزیز مان را به این نکته جلب می‎ نمایم که دین مبین اسلام در ارائه کل استعدادات انسانی و استفاده از آن ها ارشادات و هدایت ‌هایی دارد که با پیروی هنرمندان مسلمان از این راهنمایی ‎ها هنر اسلامی به شکل خاص و ممتاز خود در آمد، و هنر ها در آن رشته ‎ها که مجاز است شکوفا و پیشرفت کرد و رشته مجسمه ‎سازی که در جوامع دیگر مثل بت ‌پرستان که هنوز پیکر هایی را می ‌سازند و آن ها را پرستش می ‌نمایند در جوامع اسلامی متروک شد و در عوض در رشته ‎های دیگر هنرمندان مسلمان اعم از ایرانی و غیر ایرانی ترقی و تکامل چشم گیر پیدا کردند و در عصر حاضر یکی از با جاذبه ‎ترین مظاهر تمدن اسلامی که جلب نظر بیگانگان را می نماید و برای دیدن آن ها و مطالعه در آن ها به کشور های مسلمان سفر می کنند همین هنرهای ظریف و زیبای اسلامی است که حتی کشوری مثل اسپانیا که فعلاً اسلامی نیست به مناسبت سوابق تمدن اسلامی در آنجا و وجود بقایای آثار مهم هنرهای مسلمانان میلیارد ها درآمد دارد و با این‌که بیشترین آثار بزرگ را از روی تعصب محو و تخریب نمودند.

در دوره طاغوت به تقلید از غربی ‌ها برای ساختن پیکره‎ ها در میادین و بعض اماکن گرایشی به مجسمه‌ سازی پیدا شد و برنامه‎ هایی در برابر این پیکره ‎ها که جلوه بشر پرستی داشت انجام می ‎شد که از برکت پیروزی انقلاب اسلامی همه از بین رفت و امید این است که این رسم غیر اسلامی و نصب پیکره ‎ها در میادین و اماکن به هر عنوان که باشد در این کشور اسلامی تجدید نشود و با همت هنرمندان مومن و آگاه در همان رشته ‎هایی که هنر اسلامی تبلور و تجلی داشت در جمهوری اسلامی بیشتر و کامل ‌تر ظاهر شود. والله العالم.

 

سوال: لطفاً نظر مبارک را نسبت به ساختن مجسمه و خرید و فروش آن و به خصوص نصب آن در میادین و مراکز شهرها، بیان فرمایید. اگر هدف از نصب مجسمه، تجلیل از مقام علمی و سیاسی افراد باشد چه حکمی دارد؟

جواب: ساختن مجسمه ذی روح از انسان و غیر انسان و شغل و کسب مجسمه سازی و گرفتن اجرت برای ساختن آن حرام است و نصب آن در میادین و مراکز دیگر خلاف شئون و شخصیت اسلامی جامعه و سیره مسلمین است. والله العالم.

 

سوال: ساختن مجسمه‎ های پلاستیکی که فعلاً دایر است مانند مجسمه اسب، گوسفند و سگ و مانند این ‌ها و خرید و فروش آن ها چه‎ حکمی دارد؟

جواب: ساختن مجسمه ذی روح جایز نیست و خرید و فروش آن نیز خلاف احتیاط است. والله العالم.

نوشته های مشابه

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وبسایت منتشر خواهد شد.