احکام موسیقى و آلات لهو – موضوع ملاک حرمت موسیقی
سوال: مبانی فقهی حلیت و حرمت انواع موسیقی و کیفیت تعیین مصداق موسیقی و مطرب چیست؟
جواب: مبانی حلیت و حرمت آیات شریفه قرآن و روایات ائمه معصومین علیهم السلام است و مصداق موسیقی را خود عرف تشخیص میدهد و از کثرت وضوح توضیح دادن آن باعث ابهام می شود. والله العالم.
سوال: مقصود از غنا چیست؟
جواب: آوازی است مشتمل بر ترجیع، طرب بخش، مناسب با مجالس لهو. این آواز اگر در غیر مجالس لهو خوانده شود نیز حرام است. والله العالم.
سوال: حکم وسایل طرب از قبیل تار، سه تار، سنتور، عود، تنبور، قانون، قیچک، کمانچه، نی، تنبک، دف، پیانو، ویولون، ویلا، کلارینت، فلوت، هورن، ترومپت و سازهای کوبه ای را بیان فرمایید؟
جواب: استفاده و خرید و فروش و ساختن و تعلیم و تعلم آن ها حرام و خانه ها و موسساتی که برای اجراء این برنامه ها تأسیس می شود همه خانه فساد است و پولی که از این راه کسب می شود و اشتغال در این مراکز همه حرام است و هیئت های آن ها باید شکسته شود و هر کس که آن را بشکند ضامن نیست. والله العالم.
سوال: تشخیص معیار غنا بودن صوت بر عهده کیست؟
جواب: تعیین بر عهده عرف متدین است. بلی اگر در موردی شک کرد که آواز غنا است یا نه برای کسی که معنی غنا و لهو را می داند شنیدن آن حرام نیست ولی خلاف احتیاط است. والله العالم.
سوال: آیا به طور کلی استماع موسیقی حرام است؟ اگر جواب منفی است، معیار شناختن موسیقی حرام از موسیقی حلال چیست؟
جواب: منظور و متفاهم عرفی موسیقی همان صدای مناسب با مجالس لهو است که خود عرف، اکثر مصادیق آن را تشخیص میدهد و استماع آن حرام است. بلی استماع مورد مشکوک که آیا از مصادیق لهو است یا خیر اشکال ندارد مشروط به این که مستمع معنی لهو را بداند. والله العالم.
سوال: اینجانب در خانواده ای مذهبی زندگی میکنم و به مسائل دینی و اسلامی پایبندی کامل دارم و مدت 5 سال است که به هنر موسیقی سنتی ایرانی علاقه داشته و با توجه به جنبه های اخلاقی و هنری به فراگیری و نواختن این هنر پرداخته ام و تنها در جلسات آموزشی و یا مجالس هنری به طور جزئی شرکت کرده ام و در جاهای دیگر به طور کامل خود داری ورزیده ام. لذا خواهشمندم مرا در مسائل زیر راهنمایی فرمایید؟
الف . موسیقی و غنا چیست؟ و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
ب . آیا موسیقی دارای انواع متفاوتی است یا خیر و کدام یک حلال هستند؟
ج: آیا اگر موسیقی برای هنر نواخته شود حرام است یا خیر؟
د . آیا از لحاظ شرعی راهی برای ادامه دادن و فراگیری بیشتر این هنر به طور حلال برای بنده وجود دارد یا خیر؟
جواب الف: غناء عبارت از آوازی است که مشتمل بر ترجیع و صوت و طرب انگیز و مناسب با مجالس طرب باشد و موسیقی گاه بر غناء و گاه بر صدایی که از آلات مختلف موسیقی مانند تار، سنتور، دف و غیره تولید می گردد، اطلاق می شود.
جواب ب: موسیقی را اگر به همان معنای غناء و آواز ها و ساز ها و بکارگرفتن آن ها بدانیم، فرا گرفتن موسیقی که از قدیم الایام بین اهل لهو و بزم متداول بود و در کشور ها و مناطق مختلف انواعی از آن به کار برده میشده و می شود همه حرام است.
جواب ج: نواختن موسیقی حرام به هر منظوری باشد حرام است هرچند غرض هنرنمایی باشد.
جواب د: راهی جز ترک این شغل و تسلط بر نفس و پرهیز از حرام نیست سعی کنید با توفیق خداوند متعال و با اراده و همت خط مسیر خود را طوری قرار دهید که از وضع شغل و کار خود ناراحتی وجدانی نداشته باشید و بدانید با علاقه ای که به این فن دارید و با اطلاع و معلوماتی که کسب کرده اید و تلاشی که در ترک آن می نمایید جهاد اکبر است و یقیناً پا بر روی خواسته دل و هوای نفس گذاشتن موجب جلب توفیقات و مزید معرفت و بصیرت و کسب فیوضات بزرگ و ترقی معنوی و روحی می شود«وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ» موفقیت جنابعالی را از خداوند متعال مسألت می نماییم. والله العالم.
سوال: خواهشمندیم مسائلی را که حضرتعالی درباره موسیقی و آلات لهو، که لازم می دانید بیان شود، به صورت جداگانه مرقوم فرمایید.
جواب: راجع به این مسائل و موضوعاتی که از حکم شرعی آن سوال شده یک مطلب قابل توجه این است که به شهادت تاریخ و علماء علم الاجتماع گرایش جامعه به لهو و لعب و طرب و خوشگذرانی و کار های مهیج شهوات و بازی های لغو فی حد نفسه خطر ناک و موجب سقوط اجتماع و مانع از توجه به امور اصیله و اصلیه ای است که برای تمدن و ترقی هر قوم لازم است اشتغال به ملاهی اگر فقط فی الجمله هم آزاد باشد برای این که فرهنگ کار و ابتکار و سعی و تلاش یک جامعه را ضعیف سازد کافی است و خود به خود اگر جهات بازدارنده، مثل تعالیم مذهبی نباشد گسترش پیدا می کند و کار بسیار خطرناک این است که از این برنامه ها ترویج شود و به اشخاص در این عرصه های نوازندگی یا خوانندگی و بازی هایی مثل شطرنج جایزه و امتیازات داده شود و این ترویجات در برنامه های فرهنگی قرار بگیرد تاریخ به ما نشان می دهد که در هر ملتی جریان و رغبت به این امور شیوع یافت آن ملت رو به زوال و انحطاط می گذارد.
وقتی یک کشاورز و یک صنعتگر و یک کارگر یا آموزگار که در روستا با تحمل ناملایمات بسیار به شغل خود مشغول است ببیند که شطرنج باز ها جوایزی دریافت می دارند به جای آن مشاغل پر زحمت و مرارت به شطرنج و بازی های دیگر علاقه مند می شوند که هم بازی و سرگرمی و اقناع جنبه های نفسانی است و هم مشمول تشویقات و جوایز و شرکت در مسابقات آنچنانی است ما مسلمان ها باید از تاریخ اندلس(اسپانیا) اسلامی عبرت بگیریم کشوری که به وسیله طارق بن زیاد غلام موسی بن نصیر یکی از شیعیان اهل بیت علیهم السلام فتح شد و به آن تمدن بزرگ رسید در اثر شیوع لهو و لعب آن عزتی که در اثر خود سازی اسلامی و تجنّب از ملاهی داشتند مبدل به ذلت شد و دشمن از طریق فتح باب مجالس لهو و طرب و فحشاء و خوانندگی و نوازندگی و محافل عیش و عشرت وارد عمل شد و همت و عزائم و غیرت و مردانگی جامعه را سست و آنان را برای قبول نفوذ دشمن در ابعاد مختلف آماده کرد و موجب شد که تمدن اسلامی در آن منطقه پایمال غفلت و اشتغال به ملاهی و بی تفاوتی آن ها نسبت به مجد و عزّت و استقلال اسلامی گردد.
به هر حال ترویج این برنامه ها و ترغیب جوانان، اعم از دختر و پسر به نوازندگی و آموزش دادن و آموختن استفاده از انواع آلات لهو و طرب و تأسیس اماکنی به نام هنرسرا یا فرهنگ سرا و به صحنه آوردن زنان و مردان به نام همخوانی و غیره همه خلاف مصلحت یک جامعه رشید و ترقیخواه مثل جامعه بزرگ ماست که بر اساس الهام از تعالیم اسلام این انقلاب بزرگ را به وجود آورد و جهان را به اسلام و کارسازی تعالیم آن متوجه کرده است و می خواهد در میدان علم و صنعت و قدرت با اتکاء به اخلاق در برابر دشمنان قوی پنجه استقامت کند و مواضع انسانی و استقلال خود را بیش از پیش محکم و استوار سازد آوردن این برنامه ها در متن اهداف بعض موسسات و ترویج از به اصطلاح هنرمندان و بزرگداشت کسانی که در این معاصی در گذشته و حال عمر خود را ضایع کرده اند اشتباه است و محصول آن انحطاط اخلاقی و بازداشتن جوانان با استعداد از تحصیل علوم و صنایع می باشد. والله العالم.
ثبت دیدگاه