منظور از هدایت عامه خدا

منظور از هدایت عامه خدا

س. اگر اکثریت مردم یا بخش عظیمی از انسان ها گمراه باشند و فقط جمعیت هدایت یافته منحصر به مسلمین و از آنها نیز منحصر به «فرقه ناجیه» باشد، آیا با هدایت عامّه خدا و اسم شریف «الهادی» ـ که همه را شامل و فراگیر است ـ منافات ندارد و موجب حرمان اکثریت از هدایت الهی نمی گردد؟

ج. مفهوم اسم «الهادی» و معنی هدایت الهی، اجبار بر هدایت و سلوک راه مستقیم نیست. هدایت به معنای عام ـ که شامل همگان است ـ عبارت است از:

هدایت های تکوینی که در تمام عالم خلقت از جماد و نبات و حیوان و حتی انسان وجود دارد و همه با آن هدایت به طرف کمال وجودی خود می روند. شاید مقصود آیه شریفه (رَبُّنَا الَّذِی أَعْطَى‏ کلَّ شَی‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى‏)؛[1] همین هدایت باشد.

هم چنین هدایت های تشریعی و راهنمایی هایی که به وسیله انبیا برای مردم صورت گرفته، عمومی بوده و شامل خوب و بد و صالح و طالح است.

این هدایت هم، شامل فرعون و قارون و شمر و دیگر اشقیا، و هم شامل صلحا است؛ و هیچ کس از هدایت الهی محروم نیست.

بنابراین، جمعیت هدایت شده منحصر به مسلمین نیستند و عامّه افراد بشر نیز برحسب فطرت و هدایت عقل و وحی و شرع هدایت شده اند؛ چنان که قرآن در این باره می فرماید:

(وَأَمَّا ثَمُودُ فَهَدَینَاهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمَى‏ عَلَى الْـهُدَى(،[2] )إِنَّا هَدَینَاهُ السَّبیلَ إِمَّا شَاکراً وَإِمَّا کفُوراً).[3]

در این میان هدایت های خاص و کمک ها و مددها و توفیقات و عنایاتی نصیب اشخاص می شود که در شرایط خاص و ظروف معین است و بیشتر مستند به گرایش انسان به سوی طلب هدایت و جهاد و مجاهده و بعضی شرایط می باشد؛ چنان که قرآن می فرماید:

(وَالَّذینَ جَاهَدُوا فِینَا لَـنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللهَ لَـمَعَ الْـمُحْسِنینَ)؛[4]

که البته این هدایت ها خاص است.

[1]. طه، 50.

[2]. فصّلت، 17.

[3]. انسان، 3.

[4]. عنکبوت، 69.