گفتن اشعار عامیانه برای اهل بیت علیهم السلام
س. آیا اشعار خودمانى که با الفاظ و عبارات خودمانى و زبان عامیانه براى اهل بیت علیهم السلام مى گویند، صحیح است یا نه؟
ج. چنانچه توهین آمیز و دون شأن مقامات رفیع آن بزرگواران نباشد، اشکال ندارد. هرچه در سرودن شعر، ادب و حفظ حریم مقام آن بزرگواران رعایت شود، سزاوار است و باید اشعار در مدایح و مصایب اهل بیت علیهم السلام شیوا و رسا بوده و مضامین آن موجب رشد فکرى و اعتلاى معارف دینى و اخلاقى باشد و شاعر، خواننده شعر و مدّاح، همه متعهّد باشند و غرض آنان بسط و نشر معارف اسلامى و بیدارى فطرت پاک انسانى باشد، و از روش هاى اهل بدع و صوفیانه و مجالس وجد و سماع آنها منزّه باشد.
البته مراتب اشعار و درجات مضامین آنها برحسب اختلاف سلیقه ها و ذوق ها و معرفت اشخاص و محدوده اطّلاعات آنها تفاوت بسیار دارد.
در ارتباط با این موضوع، مناظره «سید حمیرى»، آن شاعر بسیار مشهور و تواناى اهل بیت علیهم السلام، با «جعفر بن عمان طائى» بسیار جالب است.
«سید حمیرى» به «جعفر» مى گوید: واى بر تو! آیا درباره آل محمد علیهم السلام مى گویى:
مَا بَالُ بَیتِکمْ یخْرَبُ سَقْفُهُ وَثِیابُکمْ مِنْ أَرْذَلِ الْأَثْوَابِ
جعفر پرسید: چه عیبى در این شعر است؟!
سید گفت: وقتى نمى توانى نیکو مدح بگویى، ساکت باش! آیا آل محمّد علیهم السلام به اینکه: «سقف خانه هایشان خراب، و لباسشان از پست ترین لباس هاست» وصف مى شوند؟ ولى من تو را معذور مى دارم؛ که این متقضاى علم و طبع محدود توست.
من در مدح آنها قصیده اى گفته ام که این نقص شعر تو را به آن محو کرده ام:
أُقْسِمُ بِاللهِ وَآلَائِه
إِنَّ عَلِی بْنَ أَبِی طَالِبٍ
وَالْـمَرْءُ عَمَّا قَالَهُ مَسْوولٌ
عَلَى التُّقَى وَالْبِرُّ مَجْبُولٌ
این گونه در مدح آل محمد علیهم السلام گفته مى شود، و شعر تو براى صاحبان اندیشه پایین و ضعیف، مناسب است.
«جعفر طائى»، «سید حمیرى» را بوسید، و گفت: «أَنْتَ وَاللهِ الرَّأْسُ یا أَبَا هَاشِمٍ، وَنَحْنُ الْأَذْنَابُ».[1]
اجمالاً آنچه لازم الرعایه است، این است که باید مدح، با شئون آن بزرگواران ـ که کتاب و سنّت بر آن دلالت دارد ـ مناسب باشد، و همچنان که «سید حمیرى» گفته است، دون شأن، شرف، کمالات روحى و مقامات معنوى آنها نباشد؛ و از طرف دیگر از غلوّ ـ که گاه شاعر و خواننده را تا مرز کفر پرت مى نماید ـ پاک و مبرّا باشد.
[1]. طوسى، الامالى، ص۱۹۸-۱۹۹.
ثبت دیدگاه