منظور از هلاک در آیه «کلُّ شَیءٍ هالِک إِلاَّ وَجْهَهُ»
سوال: خدا فرموده: «کلُّ شَیءٍ هَالِک إِلَّا وَجْهَهُ» و حدیث مى گوید: «خُلِقْتُمْ لِلْبَقَاءِ لَا لِلْفَنَاءِ»؛ درصورتى که مى گویند: روح قبل از این بدن بوده و فناپذیر هم نیست؛ شما چه مى فرمایید؟
جواب: هلاک در «کلُّ شَیءٍ هَالِک إِلَّا وَجْهَهُ»؛ ممکن است موت باشد که عبارت از زوال تصرّف روح در بدن است و به قرینه «هالک» معلوم مى شود که مراد از شىء، هر چیزى نیست تا آنکه روح را هم شامل شود و مراد از «وجه»، ذات حق است و بنابراین استثناى غیر متّصل مى باشد.
ممکن است ضمیر «وجه» راجع به شىء باشد؛ یعنى هر ذى روحى یا هر انسانى هلاک مى شود، مگر وجدان و حقیقت و روح آن، که بنابر این دلالت بر بقاى روح مى کند.
ممکن است مراد این باشد که: هر چیزى هالک و باطل است، مگر توجه به خدا و آنچه به آن شخص، قصد رضاى خدا کرده باشد.
به هرحال از آیه نمى توان استفاده عدم بقاى روح را کرد، تا با حدیث «مَا خُلِقْتُمْ لِلْفَنَاءِ بَلْ خُلِقْتُمْ لِلْبَقَاءِ» منافات داشته باشد.
مضافاً بر اینکه در آن حدیث هم ممکن است مراد این باشد که فنا، نهایت و غایت این خلقت نیست؛ بلکه خقلت شما مقدّمه بقاى جاودانى است.
ثبت دیدگاه